Trump’tan Brezilya’ya şok: %50 gümrük vergisi krizi

Donald Trump, Brezilya’ya yönelik önemli bir ticari yaptırım kararı alarak, 1 Ağustos itibarıyla Brezilya’dan ithal edilen belirli ürünlere yüzde 50 oranında gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı. Bu karar, iki ülke arasındaki ilişkilerde uzun süredir görülmemiş bir sertlikte karşılık buldu.

Donald Trump, kamuoyuna yaptığı açıklamaların yanı sıra, Brezilya hükümetine hitaben özel bir mektup da gönderdi.

Mektubunda, Brezilya’nın eski devlet başkanı Jair Bolsonaro’ya açılan davaları "cadı avı" olarak tanımlayan Trump, Lula yönetimini sert sözlerle eleştirdi.

Trump, Bolsonaro’nun siyasi olarak sindirilmeye çalışıldığını savunarak, Brezilya yargısının bağımsızlığına açıkça şüpheyle yaklaştı.

Trump’ın mektubu, yalnızca ekonomik değil, siyasi açıdan da gerilimi tırmandırdı. Zira söz konusu açıklamalar, Brezilya’da halihazırda tartışmalı olan Bolsonaro soruşturmasına uluslararası boyut kazandırdı.

Trump, daha önce de birçok kez Bolsonaro’ya destek vermiş ve Latin Amerika’daki “sol dalgaya” karşı sağcı liderlerle dayanışma içinde olduğunu vurgulamıştı.

Lula’dan Net Yanıt: Brezilya Vesayet Altına Girmez

Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ise Trump’ın açıklamalarına ve alınan vergi kararına sert bir dille karşılık verdi.

Lula, yaptığı basın toplantısında, “Brezilya, hiçbir ülkenin vesayetini kabul etmez. Egemenliğimize yönelen her türlü tehdide karşılık veririz. Misilleme yapacağız!” ifadelerini kullandı.

Lula ayrıca, Trump’ın yargı süreçlerine yönelik eleştirilerini “Brezilya’nın iç işlerine müdahale” olarak nitelendirdi ve bu tür açıklamaların kabul edilemez olduğunu belirtti.

Lula, Bolsonaro’nun yargılanmasının tamamen Brezilya Anayasası çerçevesinde ve hukuk devleti ilkelerine uygun biçimde yürütüldüğünü vurguladı.

İki Ülke Arasındaki Ticaret Hacmi Tehlikede

ABD ile Brezilya arasında yıllardır gelişen ticaret hacmi, bu yeni gümrük vergisiyle birlikte ciddi bir darbe alma riskiyle karşı karşıya.

Özellikle Brezilya’dan ABD’ye ihraç edilen çelik, alüminyum, tarım ürünleri ve bazı elektronik ürünlerin bu vergiden etkilenmesi bekleniyor.

Uzmanlar, Trump’ın bu kararının, yalnızca ekonomik değil, stratejik etkileri de olabileceğini dile getiriyor. Brezilya’nın, Çin ve Avrupa Birliği gibi alternatif ticaret ortaklarına daha fazla yönelerek, ABD’ye olan ekonomik bağımlılığını azaltma ihtimali değerlendiriliyor.

Brezilya Sanayi Konfederasyonu (CNI) da yaptığı açıklamada, ABD’nin uygulayacağı yüzde 50’lik gümrük vergisinin Brezilyalı üreticiler üzerinde “yıkıcı etkiler” yaratabileceğini söyledi. Açıklamada, Lula yönetiminden ABD ile derhal diplomatik temas kurularak çözüm aranması talep edildi.

Misilleme Ne Olacak?

Lula’nın “misilleme yaparız” ifadesinin ardından gözler Brezilya’nın atacağı adımlara çevrildi. Brezilya hükümeti, ilk aşamada ABD menşeli bazı ithalat kalemlerine yüksek gümrük vergileri koymayı, bazı Amerikan şirketlerine yönelik vergi denetimlerini sıklaştırmayı ve ABD’den ithal edilen ürünlere kota uygulamayı değerlendiriyor.

Bazı Brezilyalı yetkililer ise daha radikal adımların da masada olduğunu ifade ediyor. Özellikle Brezilya'nın Amazon ormanlarını koruma konusunda Batı ülkeleriyle yaptığı çevre anlaşmalarında ABD ile işbirliğini askıya alabileceği belirtiliyor.

Ayrıca, Latin Amerika’daki bölgesel ticaret blokları olan Mercosur ve UNASUR üzerinden ABD’ye yönelik siyasi baskı oluşturulabileceği konuşuluyor.

Uluslararası Yansımalar

ABD’nin Brezilya’ya yönelik bu ani ve sert ticaret hamlesi, yalnızca iki ülkeyi değil, küresel piyasaları da tedirgin etti.

Latin Amerika'nın en büyük ekonomisi olan Brezilya ile dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD arasındaki ticaret savaşı, küresel ticaret dengelerini olumsuz etkileyebilir.

Avrupa Birliği’nden bazı yetkililer, taraflara “itidal” çağrısında bulundu. Özellikle Almanya ve Fransa, Brezilya ile AB arasında devam eden ticaret müzakerelerinin sekteye uğramasından endişe ediyor.

Çin ise, bu gelişmeleri Brezilya ile ilişkilerini daha da güçlendirmek için bir fırsat olarak değerlendirebilir.

Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan kısa açıklamada, “Brezilya ile çok yönlü stratejik ortaklığımızı geliştirmeye devam edeceğiz” denildi. Bu açıklama, Çin’in Brezilya’ya olası bir ticari destek verebileceğinin sinyali olarak yorumlandı.

Trump’ın Kararı Seçim Hamlesi mi?

Bazı siyasi analistler ise Trump’ın Brezilya’ya yönelik aldığı bu sert ticaret kararını, 2024 ABD Başkanlık seçimlerine yönelik bir iç politika hamlesi olarak görüyor.

Trump’ın, korumacı ekonomi politikalarını yeniden ön plana çıkararak seçmen tabanına mesaj verdiği değerlendiriliyor.

Özellikle Amerikan sanayi ve çiftçilik sektörlerinin Brezilya’dan ithal edilen ürünler nedeniyle zarar gördüğünü savunan Trump, bu sektörlerdeki seçmen desteğini artırmayı hedefliyor olabilir.

Ancak eleştirmenler, bu tür tek taraflı gümrük vergilerinin uzun vadede Amerikan tüketicilerine ve küresel ticaret sistemine zarar vereceğini savunuyor.

ABD Ticaret Odası, Trump’ın kararının Amerikan şirketlerini de olumsuz etkileyebileceği yönünde uyarıda bulundu.

Brezilya’da İç Siyasi Yansımalar

Trump’ın açıklamaları, Brezilya’da da iç siyasette yankı buldu. Bolsonaro destekçileri, Trump’ın mektubunu Lula yönetimine karşı bir uluslararası destek olarak görürken; Lula’nın destekçileri ise Trump’ın açıklamalarını “sömürgeci zihniyetin bir yansıması” olarak yorumladı.

Brezilya medyasında yer alan yorumlarda, Lula’nın bağımsız ve egemen bir duruş sergileyerek Trump’a sert bir yanıt vermesi, ülke kamuoyunda geniş destek bulduğu ifade ediliyor.

Gerilim Düşecek mi?

ABD-Brezilya hattında yaşanan bu ticari ve siyasi kriz, kısa vadede kolay kolay çözülecek gibi görünmüyor.

Tarafların söylemleri oldukça sert ve geri adım sinyali vermiyor. Lula’nın olası misilleme kararları ve Trump’ın vereceği yeni tepkiler, önümüzdeki haftalarda bu krizin daha da büyüyebileceğine işaret ediyor.

Öte yandan, ABD yönetiminin Kongre ve iş dünyasından gelecek baskılarla Trump’ın kararını gözden geçirme ihtimali de az da olsa bulunuyor.

Ancak şu anki görünüm, iki ülke arasında uzun yıllardır görülmemiş düzeyde bir ticari ve diplomatik gerilime işaret ediyor.

Küresel ekonomi uzmanları ve diplomatik çevreler, tarafları karşılıklı diyalog ve müzakereye çağırarak ticaret savaşının daha da büyümemesi gerektiğini vurguluyor.

Aksi halde bu kriz, yalnızca ABD ve Brezilya’yı değil, küresel tedarik zincirlerini ve dünya ekonomisini de olumsuz etkileyebilir.

Amerika Birleşik Devletleri eski Başkanı Donald Trump, Brezilya’dan ithal edilen tüm ürünlere yönelik önemli bir ticaret hamlesine imza attı.

Trump, 1 Ağustos tarihinden itibaren yürürlüğe girecek şekilde, Brezilya menşeli mallara %50 oranında gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı.

Söz konusu karar, Trump’ın sosyal medya platformu Truth Social üzerinden paylaştığı ve doğrudan Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva’ya hitap eden bir mektupla kamuoyuna duyuruldu.

Trump’tan Sert İfade Özgürlüğü Vurgusu

Trump, yaptığı açıklamada Brezilya yönetimini, ülkedeki özgür seçimlere ve temel insan haklarından biri olan ifade özgürlüğüne karşı "sinsi saldırılar" düzenlemekle suçladı.

Bu gerekçelerle, ABD'nin Brezilya'dan ithal ettiği tüm ürünlere ağır bir gümrük vergisi getirdiğini belirten Trump, "Amerikan halkının ifade özgürlüğü hakkına yönelik her türlü tehdide karşı sessiz kalamayız" ifadelerini kullandı.

Trump’ın açıklamalarına göre, uygulama 1 Ağustos’tan itibaren yürürlüğe girecek ve Brezilya’dan ithal edilen tüm kalemleri kapsayacak.

Böylece Brezilya, Trump’ın göreve yeniden gelmesinden bu yana ticaret konusunda en ağır yaptırımlara maruz kalan ülke oldu.

Bolsonaro’ya Yönelik Dava Trump’ı Kızdırdı

Trump’ın mektubunda özellikle Brezilya’nın eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’ya yönelik açılan davaya dikkat çektiği görüldü.

Lula yönetimini Bolsonaro’ya karşı "haksız ve siyasi amaç güden" bir yargı süreci başlatmakla itham eden Trump, bu süreci "derhal sona erdirilmesi gereken bir cadı avı" olarak nitelendirdi.

Bilindiği üzere Bolsonaro, 2023 yılındaki başarısız darbe girişimi sonrası Lula yönetimi tarafından hakkında başlatılan soruşturmalar kapsamında yargılanıyor.

Bolsonaro’nun Trump’a olan yakınlığı ve her iki liderin de sağ popülist politikaları benimsemesi, Washington-Brezilya hattındaki siyasi gerilimi artıran faktörlerden biri olarak görülüyor.

Lula’dan Sert Tepki: Brezilya Egemen Bir Devlettir

Trump’ın bu ani ve sert çıkışına Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva’dan yanıt gecikmedi. Lula, kişisel sosyal medya hesaplarından yaptığı açıklamalarda, ABD’nin aldığı tek taraflı gümrük vergisi kararını sert sözlerle eleştirdi.

Lula açıklamasında, "Brezilya, bağımsız yargı kurumlarına sahip, egemen bir ülkedir ve hiçbir dış gücün vesayeti altına girmeyecektir" dedi.

Ayrıca Brezilya’nın Amerikan pazarına karşı adil olmayan bir ticaret pratiği yürüttüğü iddialarını da reddeden Lula, ABD’nin Brezilya’ya karşı ticarette net bir fazla verdiğine dikkat çekti. Lula, Trump’ın gerekçelerini “asılsız ve politik manipülasyona dayalı” olarak nitelendirdi.

Lula, Trump’ın uygulamaya koyduğu %50’lik gümrük vergisinin karşılıksız kalmayacağını belirterek, Brezilya’nın "Ekonomik Karşılıklılık Yasası" doğrultusunda benzer önlemler alacağını açıkladı. Lula, bu durumun iki ülke arasındaki ticari ilişkileri daha da zora sokacağını ima etti.

ABD’nin En Yüksek Gümrük Vergisi Brezilya’ya

Trump yönetimi, son günlerde ticaret politikalarında dikkat çekici bir sertleşme içine girmiş durumda. Pazartesi günü 14 ülkeye, çarşamba günü ise 7 ülkeye yönelik olarak %20 ila %40 arasında değişen oranlarda gümrük vergileri açıklanmıştı.

Ancak Brezilya için getirilen %50’lik vergi oranı, bu kapsamda uygulanan en yüksek gümrük vergisi oranı oldu.

Bu karar, Trump’ın özellikle ikinci döneminde küresel ticarette daha korumacı ve agresif bir politika benimseyeceğine dair sinyaller olarak yorumlanıyor.

Trump daha önce Çin’e karşı da benzer ticaret savaşlarını başlatmış ve dünya ekonomisinde önemli dalgalanmalara neden olmuştu.

Ticari İlişkilerde Sıkıntılı Bir Dönem Başlıyor

Brezilya ve ABD arasındaki ticaret hacmi son yıllarda önemli bir artış göstermişti. Brezilya özellikle tarım, demir-çelik, enerji ve otomotiv sektörlerinde ABD’ye yoğun ihracat yapıyor.

Getirilen %50’lik gümrük vergisi, başta Brezilyalı ihracatçılar olmak üzere pek çok sektörü olumsuz etkileyecek gibi görünüyor.

Uzmanlar, bu vergi artışının Brezilya ekonomisinde özellikle dış ticaret dengesini bozabileceğini ve Brezilya reali üzerinde baskı oluşturabileceğini ifade ediyor. Aynı şekilde ABD’deki ithalatçı şirketler de fiyat artışlarıyla karşı karşıya kalabilir.

Trump’tan İdeolojik Tepki mi?

Analistler Trump’ın bu kararının salt ticari değil, ideolojik ve siyasi boyutları olduğuna da dikkat çekiyor. Lula’nın sol görüşlü bir lider olması ve Bolsonaro’ya yönelik yargı sürecinin Trump’ın “politik müttefikine” yönelik bir adım olarak görülmesi, Trump’ın bu tepkiyi daha kişisel bir düzeye taşıdığını gösteriyor.

Trump daha önce de kendi ülkesinde yaşanan hukuki süreçlere yönelik “cadı avı” söylemini sıkça kullanmış, Lula’ya karşı benzer ifadeler kullanması dikkat çekmişti.

Brezilya Karşı Hamle Hazırlığında

Brezilya hükümeti ise bu gelişmenin ardından harekete geçti. Ekonomi Bakanlığı kaynaklarından sızan bilgilere göre, Brezilya ABD’den ithal edilen bazı stratejik ürünlere yönelik benzer oranlarda misilleme vergileri getirmeyi değerlendiriyor.

Özellikle teknoloji ürünleri, tarım makineleri ve lüks tüketim malları gibi kalemlerde ek vergiler gündemde.

Ayrıca Brezilya, bu tarz tek taraflı ekonomik yaptırımların Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına aykırı olduğunu savunarak, sorunu uluslararası platformlara taşımayı planlıyor.

Uluslararası Tepkiler Geliyor

Trump’ın bu kararına yalnızca Brezilya’dan değil, diğer ticaret ortaklarından da tepki gelebileceği değerlendiriliyor.

Son dönemde proteksiyonist adımlar atan ABD’ye karşı küresel ticaret çevrelerinde endişeler artıyor. Avrupa Birliği ve Çin’in benzer kararlar karşısında daha önce sert tepki verdiği biliniyor.

Küresel Ticaret Dengesinde Yeni Bir Gerilim Başlıyor

Tüm bu gelişmeler, Trump’ın yeniden başkanlık koltuğuna oturmasıyla birlikte küresel ticarette yeni bir korumacılık dalgasının başlayabileceğine işaret ediyor.

Uzmanlar, bu sürecin yalnızca ABD-Brezilya ilişkilerini değil, dünya ticaretinin genel dengesini de etkileyebileceğini vurguluyor.

Trump’ın Brezilya’ya yönelik %50’lik gümrük vergisi kararı, ticari ve siyasi anlamda oldukça yankı uyandırdı.

İki ülke arasında yaşanacak olası karşılıklı yaptırımların, ticaret hacmini ve diplomatik ilişkileri ne ölçüde etkileyeceği önümüzdeki günlerde daha net görülecek.