Nafaka mağduriyetine son! 65 yaş aylığında yeni dönem
Türkiye’de sosyal yardımlar alanında önemli bir düzenleme hayata geçiriliyor. Yeni düzenlemeyle birlikte, nafaka alıyor olsa bile muhtaç durumda bulunan 65 yaş üstü vatandaşlara da artık yaşlılık aylığı bağlanabilecek.
Bu adım, özellikle düşük gelirli veya geliri olmayan yaşlı bireylerin yaşam koşullarını iyileştirmeyi ve sosyal devlet ilkesinin gereklerini daha kapsayıcı şekilde yerine getirmeyi amaçlıyor.
Bugüne kadar yürürlükte olan uygulamada, herhangi bir geliri bulunan, özellikle de nafaka alan kişilerin 65 yaş aylığından yararlanması mümkün olmuyordu.
Nafaka miktarı düşük olsa dahi bu gelir, kişinin muhtaçlık sınırının üzerinde değerlendirilmekte ve yaşlılık aylığı bağlanmasının önünde engel oluşturmaktaydı.
Yeni düzenlemeyle birlikte bu engel ortadan kaldırılıyor ve nafaka alıyor olsa bile gerçek anlamda ihtiyaç sahibi olduğu tespit edilen vatandaşlara da aylık bağlanmasının önü açılıyor.
Sosyal Yardımlara Erişim Kolaylaşıyor
Söz konusu düzenleme, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) tarafından yürütülen destek programlarını da yakından ilgilendiriyor.
Bu vakıflar, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı koordinasyonunda ihtiyaç sahibi vatandaşların sosyal yardımlardan faydalanmasını sağlıyor.
Yeni uygulama sayesinde, vakıfların muhtaçlık tespitlerinde daha esnek bir yaklaşım benimsenerek, yaşlı ve engelli bireylerin yardımlara erişimi kolaylaşacak.
Özellikle 65 yaşını doldurmuş ve herhangi bir düzenli geliri bulunmayan vatandaşlar için yaşlılık aylığı, temel geçim desteği olarak hayati önem taşıyor.
Bu aylık, genellikle kira, gıda, ilaç ve temel ihtiyaç harcamalarının karşılanmasında kullanılıyor. Dolayısıyla, nafaka almasına rağmen geçimini sağlamakta zorlanan yaşlı vatandaşlar için bu düzenleme, ekonomik güvence anlamına geliyor.
Muhtaçlık Kriteri Yeniden Tanımlanıyor
Yeni düzenlemeyle birlikte yalnızca gelir durumu değil, bireyin fiilî yaşam koşulları da muhtaçlık değerlendirmesinde dikkate alınacak.
Örneğin, nafaka aldığı halde ailesinden veya çevresinden yeterli destek göremeyen, sağlık sorunları nedeniyle çalışamayan ya da bakım ihtiyacı olan yaşlı vatandaşlar da artık bu kapsamda değerlendirilebilecek.
Bu yaklaşım, sosyal yardım sisteminde daha adil ve insani bir ölçüt getirilmesi bakımından önemli görülüyor.
Çünkü birçok durumda nafaka geliri, yasal olarak var olsa da fiilen kişiye ulaşmamakta veya temel ihtiyaçları karşılamaya yetmemekteydi.
Yeni sistem, bu tür durumların göz ardı edilmesini önlemeyi ve her bireyin gerçek yaşam koşullarına göre değerlendirilmesini hedefliyor.
Sosyal Devlet Anlayışının Güçlendirilmesi
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, bu düzenlemeyle sosyal yardımların daha adil, erişilebilir ve etkin hâle geleceğini belirtiyor.
Özellikle yaşlı ve engelli vatandaşların toplumla bağlarını koruyabilmeleri, bağımsız bir yaşam sürdürebilmeleri ve temel ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri açısından bu tür desteklerin büyük önem taşıdığı vurgulanıyor.
Uzmanlar, düzenlemenin yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal etkiler yaratacağını ifade ediyor.
Yaşlı bireylerin çoğu, yardıma muhtaç oldukları hâlde formalite engelleri nedeniyle destek alamıyor, bu da onların toplumdan izole bir yaşam sürmelerine neden oluyordu. Yeni düzenleme, bu kesimin hem maddi hem de manevi anlamda güçlenmesini sağlayacak.
Engelli Vatandaşları da Kapsayacak
Düzenlemenin bir diğer önemli yönü, engelli bireyleri de kapsaması. 65 yaş üstü engelli vatandaşlar, gelir durumları ve sağlık koşulları nedeniyle genellikle bakım ve destek ihtiyacı içinde bulunuyor. Yeni sistemle birlikte, engelli bireylerin sosyal yardımlardan yararlanma süreçleri de kolaylaştırılacak.
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, bundan sonraki süreçte başvuruları değerlendirirken hem gelir belgelerini hem de kişinin sağlık durumunu, yaşam koşullarını ve bakım ihtiyacını bütüncül bir şekilde inceleyecek. Bu da yardımların gerçekten ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını sağlayacak.
Başvuru Süreci ve Beklentiler
Yeni düzenlemenin uygulamaya girmesiyle birlikte, 65 yaş üstü vatandaşların bağlı bulundukları Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına başvuru yapmaları gerekiyor.
Başvuru esnasında kimlik belgesi, gelir durumunu gösteren belgeler ve varsa sağlık raporu ibraz ediliyor.
Değerlendirme sonucunda, muhtaç durumda olduğu tespit edilen kişilere aylık bağlanacak. Uygulamanın, toplumun dezavantajlı kesimlerine yönelik sosyal politikalarda önemli bir iyileştirme olarak görülmesi bekleniyor.
Sosyal devlet anlayışının gereği olarak, her vatandaşın insan onuruna yakışır bir yaşam sürmesi hedefleniyor.
Nafaka aldığı için şimdiye dek 65 yaş aylığından yararlanamayan birçok vatandaş için yeni düzenleme umut verici bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Sosyal yardımlara erişimin kolaylaşması, yaşlı ve engelli bireylerin hayat kalitesini artırmanın yanı sıra toplumsal dayanışma duygusunu da güçlendirecek. Bu adım, hem sosyal adaletin hem de devletin koruyucu görevini pekiştirilmesi açısından büyük önem taşıyor.
Türkiye’de sosyal yardım sisteminde önemli bir değişikliğe gidiliyor. Mevcut yasal düzenlemelere göre, nafaka bağlanmış ya da nafaka bağlanması hukuken mümkün olan vatandaşlar devletin yaşlılık desteği kapsamındaki 65 yaş aylığından yararlanamıyor.
Ancak yeni hazırlanan düzenleme ile bu uygulamanın kapsamı genişletilerek, nafaka durumu fark etmeksizin gerçekten muhtaç durumda bulunan 65 yaş üstü vatandaşlara da aylık bağlanmasının önü açılıyor.
Düzenlemenin gerekçesinde mevcut sistemin adaletsiz sonuçlar doğurduğuna dikkat çekildi. Mevcut uygulamada, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından yapılan incelemelerde “nafaka bağlanmış veya nafaka bağlanması mümkün olan” ibaresi, birçok muhtaç vatandaşın yaşlılık aylığı hakkından mahrum kalmasına neden oluyor.
Bu durum, özellikle gelir seviyesi düşük, aile desteğinden yoksun veya nafaka kararına rağmen fiilen ödeme alamayan yaşlı bireylerin mağduriyetini artırıyor.
Yeni düzenleme, tam da bu sorunu ortadan kaldırmayı hedefliyor. Artık nafaka bağlanmış olsa dahi muhtaç durumda olduğu tespit edilen 65 yaş üstü bireyler, devlet tarafından sağlanan yaşlılık aylığından yararlanabilecek. Böylece sosyal yardım sistemi, daha kapsayıcı ve adil bir yapıya kavuşmuş olacak.
Düzenlemenin Gerekçesi
Yasa değişikliği teklifinin gerekçesinde, uygulamadaki adaletsizliklerin somut verilerle altı çizildi. Resmî kayıtlara göre, nafaka durumu nedeniyle yaşlılık aylığı alamayan kişi sayısı her yıl binleri buluyor.
2022 yılında 8 bin 356, 2023 yılında 6 bin 654, 2024 yılında ise 8 bin 250 kişi, “nafaka bağlanmış veya nafaka bağlanması mümkün” olduğu gerekçesiyle 65 yaş aylığı başvurusundan olumsuz yanıt aldı.
Bu durum, sosyal yardımların amacına ulaşmasını engelliyor. Çünkü nafaka kararı bulunmasına rağmen, birçok yaşlı vatandaş gerçekte nafaka alamıyor ya da çok düşük miktarlarda ödeme alıyor.
Yeni düzenleme ile bu şartın kaldırılması, sosyal yardımların dağıtımında daha objektif bir ölçüt oluşturacak ve muhtaç bireylerin yardımlara erişimini kolaylaştıracak.
Amaç: Yaşlı ve Engellilerin Hayat Kalitesini Artırmak
Düzenlemenin temel amacı, gelir seviyesi düşük, sosyal destek ihtiyacı yüksek olan yaşlı ve engelli bireylerin yaşam standartlarını yükseltmek.
Bu kapsamda, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, sosyal yardım politikalarını toplumsal refahı güçlendirecek biçimde güncellemeyi hedefliyor.
Yetkililere göre, nafaka şartının kaldırılması yalnızca maddi destek sağlamayı değil, aynı zamanda toplumun dezavantajlı kesimlerinin sosyal hayata daha güçlü katılımını da teşvik edecek.
Böylece devlet, vatandaşların sadece ekonomik değil, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını da gözeten bütüncül bir destek mekanizması kurmayı amaçlıyor.
Mevcut Durum: 65 Yaş Aylığı ve Ödemeler
Hâlihazırda 65 yaş aylığı, üç ayda bir olmak üzere ödeniyor. 2024 yılı itibarıyla bu aylığın tutarı 5 bin 389 lira olarak belirlenmiş durumda.
Ödemeler mart, haziran, eylül ve aralık aylarında yapılıyor. Son ödeme dönemi eylül ayında tamamlandı ve bu kapsamda toplam 4 milyar lira yaşlılık aylığı hak sahiplerinin hesaplarına yatırıldı.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın 2024 yılı faaliyet raporuna göre, Türkiye genelinde 65 yaş aylığından yararlanan vatandaş sayısı 805 bin kişi olarak kaydedildi.
Bu rakam, toplumun yaşlı nüfusunun önemli bir bölümünün devletten doğrudan destek aldığını gösteriyor.
2025 Yılı Verileri: Artan Kaynak ve Kapsam
Bakanlığın 2025 yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporunda yer alan bilgilere göre, yalnızca Ocak-Haziran 2025 döneminde engelli ve yaşlı aylıkları kapsamında toplam 1 milyon 422 bin 870 fayda sahibine destek sağlandı.
Bu dönemde bu kesimlere aktarılan toplam kaynak 37 milyar 647 milyon 774 bin 369 lira oldu. Rakamlar, sosyal yardım bütçesinin her yıl düzenli biçimde artırıldığını ve devletin bu alandaki duyarlılığını sürdürdüğünü ortaya koyuyor. Yeni düzenleme ile birlikte bu desteğin daha da geniş bir kitleye ulaşması bekleniyor.
Sosyal Yardımlarda Yeni Dönem
Uzmanlar, nafaka şartının kaldırılmasının sosyal yardım sisteminde köklü bir dönüşüm yaratacağı görüşünde.
Çünkü bu düzenleme, yardımları “kâğıt üzerindeki” gelir durumuna göre değil, vatandaşın fiili muhtaçlık durumuna göre değerlendiren bir anlayışı temel alıyor. Böylece gerçekten yardıma ihtiyacı olan yaşlı bireylerin destekten mahrum kalmasının önüne geçilecek.
Yeni düzenleme ile Türkiye’de sosyal yardım politikalarının daha insani, adil ve erişilebilir bir yapıya kavuşturulması hedefleniyor.
Bu adım, hem yaşlı bireylerin yaşam koşullarını iyileştirecek hem de sosyal devlet ilkesinin güçlenmesine katkı sağlayacak.
