Pentagon, maaşları Trump’ın müttefikinin bağışıyla ödeyecek

Bakanlık, ABD Başkanı Donald Trump’ın ismi açıklanmayan bir “müttefiki” tarafından sağlandığı belirtilen 130 milyon dolarlık özel bağışın maaş ödemelerinde kullanılacağını resmen teyit etti. Bu karar, Washington’da hem etik hem de yasal açıdan büyük bir tartışma başlattı.

Pentagon Sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder, düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Mevcut hükümet kapanması sürecinde operasyonel sürekliliği koruyabilmek ve personelimize ödeme yapabilmek için alternatif finansal kaynaklar değerlendirildi. Bu bağış, ilgili mevzuat çerçevesinde yasal olarak kabul edilmiştir.” ifadelerini kullandı.

Ryder, söz konusu fonun yalnızca maaş ödemelerinde kullanılacağını, başka hiçbir harcama kalemine aktarılmayacağını da vurguladı.

Hükümet Kapanmasının Etkileri

ABD’de federal hükümet, Kongre’de bütçe konusunda uzlaşı sağlanamadığı için iki haftadır kısmen kapalı durumda.

Bu durum, başta Savunma Bakanlığı olmak üzere birçok federal kurumda maaş ödemeleri ve operasyonel giderlerin karşılanmasını zorlaştırdı. Yaklaşık 800 bin sivil ve askeri personel maaşlarını zamanında alamama riskiyle karşı karşıya kaldı.

Hükümetin kapalı kaldığı her gün, özellikle askeri üslerde görev yapan sözleşmeli personelin ekonomik açıdan zor durumda kalmasına neden oluyor.

Pentagon yönetimi, bu tabloyu gerekçe göstererek Trump’ın müttefikinden gelen bağışın kabul edilmesini “personelin mağduriyetini önleme” gerekçesiyle savunuyor.

Ancak bu karar, hem Kongre üyeleri hem de etik uzmanları arasında ciddi tepkiyle karşılandı. Birçok Demokrat senatör, “devletin finansman sorumluluğunun özel bağışlarla ikame edilemeyeceğini” belirterek, Pentagon’un attığı bu adımın “tehlikeli bir emsal” oluşturduğunu savundu.

Yasal ve Etik Tartışmalar

Federal yasalar, Savunma Bakanlığı gibi kurumların belirli koşullar altında “bağış kabul etmesine” izin veriyor.

Ancak bu bağışların kaynağı ve kullanım amacı büyük bir şeffaflık gerektiriyor. Bu nedenle, Pentagon’un bağışın sahibini gizli tutması kamuoyunda soru işaretleri yarattı.

Eski etik danışmanı Walter Shaub, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, “Bir savunma kurumunun finansal açıdan özel bir kişi ya da siyasi müttefik tarafından desteklenmesi, ulusal güvenlik politikaları üzerinde potansiyel bir etki riski yaratır. Bu durum, bağımsızlık ilkesine gölge düşürür.” ifadelerini kullandı.

Pentagon yetkilileri ise bağışın “tamamen yasal prosedürlere uygun şekilde” kabul edildiğini ve herhangi bir siyasi beklenti ya da çıkar ilişkisiyle bağlantısının bulunmadığını savunuyor. Yetkililer, bağışı yapan kişinin kimliğinin gizli tutulmasının “güvenlik ve kişisel gizlilik” gerekçelerine dayandığını belirtiyor.

Trump’ın Görevi ve Siyasi Yankılar

Bağışın, Başkan Donald Trump’a yakın bir iş insanı veya uluslararası müttefik tarafından yapıldığı iddiaları Washington kulislerinde geniş yankı buldu.

Bazı kaynaklar, söz konusu kişinin Orta Doğu merkezli bir yatırımcı olduğunu öne sürerken, Beyaz Saray’dan bu konuda resmi bir açıklama yapılmadı.

Trump’a yakın çevreler, bu bağışın “ülke çıkarları doğrultusunda yapılmış iyi niyetli bir jest” olduğunu savunurken, muhalefet bu yaklaşımı “devlet fonksiyonlarının özelleştirilmesi” olarak yorumladı.

Temsilciler Meclisi’nin Demokrat üyeleri, Savunma Bakanlığı’nın bağışı kabul etme sürecine dair belgelerin kamuya açıklanması için soruşturma çağrısında bulundu.

Senato’daki bazı Cumhuriyetçi isimler bile, “bağışın kaynağı ve koşulları hakkında daha fazla bilginin paylaşılması gerektiğini” dile getirdi.

Uzmanlardan Uyarı: Tehlikeli Bir Emsal

Uzmanlara göre, federal kurumların bütçe açıklarını özel bağışlarla kapatması uzun vadede ciddi sonuçlar doğurabilir. Amerikan Üniversitesi’nden siyaset bilimci Dr. Lisa Monroe, “Devletin asli görevleri, özel sermaye veya siyasi bağlantılarla sürdürülemez. Bu tür girişimler, kamusal güveni sarsar ve kamu kurumlarının tarafsızlığını tehdit eder.” değerlendirmesinde bulundu.

Monroe’ya göre, Pentagon’un bu adımı, ilerleyen dönemlerde diğer kurumların da benzer şekilde “bağışa bağımlı” hale gelmesine yol açabilir. Bu ise hükümetin kurumsal yapısında bir “özel finansman çağına” kapı aralayabilir.

Pentagon’un aldığı bu karar, ABD tarihinde nadir görülen bir uygulamayı temsil ediyor. 130 milyon dolarlık bu bağış, kısa vadede maaş krizini çözse de uzun vadede devletin finansal bağımsızlığı ve etik standartları açısından ciddi tartışmaları beraberinde getirmiş durumda.

Washington’daki siyasi çevreler şimdi şu soruya odaklanmış durumda: Bir devlet kurumu, mali sıkıntıya düştüğünde özel bir bağışa dayanabilir mi? Bu sorunun cevabı, sadece Pentagon’un değil, Amerikan demokrasisinin geleceği açısından da büyük önem taşıyor.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), federal hükümetin kapanmasının ardından asker maaşlarını ödeyebilmek için ABD Başkanı Donald Trump’ın “ismi kamuoyuyla paylaşılmayan bir müttefikinin” yaptığı 130 milyon dolarlık bağışı kullanacağını doğruladı. Bu olağanüstü adım, Washington’da hem etik hem de ulusal güvenlik açısından ciddi tartışmalara yol açtı.

Pentagon Sözcüsü Sean Parnell, düzenlediği basın toplantısında, söz konusu bağışın özellikle “askerlerin maaşları ve yan haklarının maliyetini karşılamak” amacıyla yapıldığını belirtti.

Parnell, bağışın, Savunma Bakanlığı’nın yasal çerçevede tanımlanan “genel bağış kabul yetkisi” kapsamında değerlendirildiğini ve bu nedenle kabul edilmesinde herhangi bir usulsüzlük bulunmadığını savundu.

Ancak, Pentagon’un finansmanında özel kaynakların kullanılması alışılmadık bir durum olarak değerlendiriliyor.

Uzmanlara göre bu karar, ABD ordusunun mali bağımsızlığı ve hükümetin bütçe sorumluluğu konusunda ciddi soru işaretleri doğuruyor.

Anonim Bağış, Güvenlik Riskini Gündeme Getiriyor

Senato Savunma Bütçesi Komitesi’nin üst düzey Demokrat üyesi Chris Coons, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, söz konusu uygulamayı sert bir dille eleştirdi.

Coons, “Ordumuzu finanse etmek için anonim bağışların kullanılması, askerlerimizin doğrudan veya dolaylı olarak yabancı etkiler altına girip girmediği konusunda son derece rahatsız edici sorular ortaya çıkarıyor” ifadelerini kullandı.

Coons, ayrıca bu tür bağışların, hükümetin kendi bütçe mekanizmasını işlevsiz hâle getirdiği bir dönemde kabul edilmesinin, “ulusal güvenlik ve demokratik şeffaflık açısından riskli bir örnek” teşkil ettiğini vurguladı.

Beyaz Saray yetkilileri ise ekim ayının ilk yarısında yapılması planlanan askeri ödemelerin maliyetinin yaklaşık 6,5 milyar dolar olduğunu teyit etti.

Yetkililer, 130 milyon dolarlık bağışın, bu devasa mali yükün yalnızca küçük bir kısmını karşıladığını ancak maaşların bir kısmının ödenmesini mümkün kıldığını belirtti.

Bir Günlük Maaşın Üçte Birine Denk Geliyor

Washington merkezli düşünce kuruluşu Amerikan Girişim Enstitüsü (AEI) savunma bütçesi analisti Todd Harrison, bağışın boyutuna ilişkin yaptığı değerlendirmede, “Bu tutar, ABD ordusunun yalnızca bir günlük maaş giderinin yaklaşık üçte birine denk geliyor” bilgisini paylaştı.

Harrison’a göre, bu miktar ordunun toplam finansman ihtiyacının yanında oldukça sınırlı olsa da sembolik etkisi bakımından dikkat çekici.

Harrison, “Pentagon’un, hükümetin bütçe çıkmazı nedeniyle personel ödemelerinde üçüncü taraflardan bağış kabul etmesi, kurumsal bağımsızlık açısından eşi benzeri görülmemiş bir durumdur” değerlendirmesinde bulundu.

Federal Hükümetin Kapanması Krizi

ABD’de 2025 mali yılı, 30 Eylül Salı gecesi sona erdiğinde, Kongre’nin yeni bütçeyi zamanında onaylayamaması sonucu federal hükümet 1 Ekim itibarıyla resmen kapanmıştı. Bu gelişme, 2018–2019 döneminden bu yana yaşanan ilk hükümet kapanması olarak kayıtlara geçti.

Amerikan yasalarına göre, Kongre her yıl 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren mali yıl için bütçe tasarısını onaylamakla yükümlü.

Ancak, siyasi anlaşmazlıklar nedeniyle bütçenin zamanında geçmemesi hâlinde hükümet geçici fonlama yasalarıyla faaliyetlerini sürdürür. Bu tür “geçici bütçeler” onaylanamadığında ise federal kurumlar harcama yetkisini kaybediyor ve hizmetlerin önemli bir bölümü duruyor.

Bu kapanma süreci, milyonlarca kamu çalışanını doğrudan etkilerken, özellikle askeri personelin maaş ödemelerinde ciddi gecikmeler yaşanmasına neden oldu.

Pentagon’un, askerlerin maaşlarını ödeyebilmek için özel bir bağışa yönelmesi de bu mali dar boğazın sonucu olarak değerlendiriliyor.

Etik ve Siyasi Yankılar Büyüyor

Uzmanlar, bu olayın yalnızca mali bir mesele olmadığını, aynı zamanda kurumsal etik ve siyasi şeffaflık açısından da derin sonuçları olabileceğini belirtiyor.

Özellikle bağışı yapan kişinin veya kurumun kimliğinin gizli tutulması, kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.

Bazı analistler, bu bağışın Trump yönetimine yakın çevrelerden gelmiş olmasının, Pentagon’un tarafsızlığı ve ordunun siyasal etkilerden korunması ilkesiyle çelişebileceğini savunuyor.

Washington Post ve diğer büyük medya kuruluşları, bağışın kaynağının gizliliği konusunda Pentagon’un “yasal gizlilik çerçevesine” sığındığını, ancak Kongre denetim organlarının konuyu incelemeye alabileceğini aktardı.

Kriz derinleşirken, Beyaz Saray ve Savunma Bakanlığı yetkililerinin, ordunun maaş ödemelerinin sürdürülebilmesi için yeni geçici fonlama seçenekleri üzerinde çalıştığı bildiriliyor.

Ancak Kongre’deki bütçe tıkanıklığı çözülmediği sürece, benzer durumların tekrar yaşanabileceği belirtiliyor.

Pentagon’un Trump’ın müttefikinden gelen 130 milyon dolarlık bağışı kabul etmesi, ABD tarihinde eşi benzeri az görülmüş bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

Hem mali hem de siyasi boyutlarıyla bu karar, Washington’da “bağımsız ordu, bağımsız finansman” ilkesinin geleceği üzerine yeni tartışmaların fitilini ateşlemiş durumda.