Resmi tatilde çalışanlar dikkat! Eksik hesaplanmasın

Resmi tatilde çalışanların haklarına dair İsa Karakaş'ın Türkiye gazetesindeki "Bu ay 33 yevmiyeye hak kazanan çalışanlar" başlıklı yazısı şu şekilde:

Mayıs ayı çalışanlar açısından en uzun aylardan biridir. Bu ayın takvim itibarıyla 31 günden ibaret olmasının yanı sıra 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü ile 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nın resmî tatil olması sebebiyle işçilerin ücret ödemeleri, SGK bildirimi ve fazla mesai uygulamalarında bazı özel durumlar söz konusudur. Zira ülkemizde 2009 yılından beri 1 Mayıs günü, Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna göre resmî tatil olarak hukuk sistemimizde yerini almış ve ülke genelinde kutlanmaktadır.

ONAYSIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRILAMAZ

1 Mayıs İşçi ve Emekçiler Bayramı günü ile 19 Mayıs günü işçinin iş yerinde çalışıp çalışmayacağı, toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılabilir.

Belirtilen sözleşmelerde hüküm bulunmaması hâlinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayının alınması gerekmektedir. İşçinin onayı yoksa ve bu nedenle belirtilen günlerde çalışmamışsa işveren işçiye yönelik herhangi bir yaptırım uygulayamaz.

MAYISTA ÇALIŞANLARIN ÜCRET HESABI

İş hukukumuzda ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma karşılığı olmaksızın o günün ücretinin ödeneceği, tatil yapılmayarak çalışıldığında ise, ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücretin ödenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır. Buna göre 1 Mayıs ve 19 Mayıs gününde iş yerlerinde çalışan işçilere;

Hiç çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak,
Tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ilave ücret
Ödenmesi elzemdir… Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde de işçi ücretlerinin işverence işçiye ödenmesi gerekmektedir. 1 Mayıs ve 19 Mayıs, resmî tatil olduğu için çalışılmayan günler SGK MPHB bildiriminde “eksik gün nedeni” olarak düşülemez; işçinin tam gün çalışmış gibi bildirimi yapılır.

Örneğin bir firmada mühendis olarak çalışan Emir Akil, aylık maktu 90.000 TL ücret alıyorsa, günlük ücreti 3.000 TL’dir. Emir Akil, 1 Mayıs ve 19 Mayıs gününde çalışmazsa maaşında ve sigortasında herhangi bir eksiltilme yapılmadan ücreti tam yatırılacaktır. Ancak örneğimizde Emir Akil, 1 Mayıs ve 19 Mayıs gününde tatil yapmayarak çalışırsa bu iki günün her bir günü için 3.000 TL yerine 6.000 TL ücrete hak kazanacaktır. Bu durumda 2025/Mayıs ayında Emir Akil’e 90.000 TL yerine aylık 96.000 TL ücret ödemesi yapılması gerekecektir.

Örneğimizde Emir Akil Bey, maktu ücret değil de saatlik/günlük ücret sistemine göre günlük 3.000 TL üzerinden çalıştığını ve mayıs ayında eksiksiz tüm günleri çalıştığını kabul edersek bu durumda mayıs 31 gün olduğundan Emir Akil’e 99.000 TL aylık maaş ödenmesi gerekecektir. Yapılan bu ücret artışının aynı zamanda SGK emekliliğine de faydası olacaktır.

FAZLA MESAİ ALACAĞI

Ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde işçi normal çalışma süresinin üzerinde çalışıp fazla mesai yaparsa ayrıca ilave bir günlük ücrete ek olarak %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanmaktadır.

Bu nedenle 1 Mayıs günü çalışan işçiler fazla mesai yapmazlar ise her halükârda çifte yevmiyeye hak kazanacaktır. Fazla mesai yaparlarsa çift yevmiyenin yanı sıra her fazla mesai saati için %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanacaklardır.

Hemen belirtelim fazla mesai ücretleri de işçinin emeklilik maaşının hesabında SGK tarafından dikkate alınmaktadır.

EKSİK HESAPLAMA HÂLİNDE İŞÇİNİN HAKLARI

Yasal düzenlemeler gereği işveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, işçi haklı sebeple iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatını da alabilir. Bayramda zamlı ücreti ödenmeyen işçi de iş sözleşmesini feshedebilir.

Bayramda çalışıp da %100 zamlı ücreti ödenmeyen işçi işten ayrılmamış ise Çalışma İş Kurumu İl Müdürlüklerine ya da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişlerine bir dilekçe ile şikâyette bulunabilir. İşten ayrılmış ise önce ara bulucuya gitmesi gerekmektedir. Ara bulucuda uzlaşamamış ise iş mahkemesine başvurabilecektir.