Ekonomik kriz kurban pazarını da vurdu

Son yıllarda kurbanlık fiyatlarında yaşanan artış, Doğu illerinden yapılan hayvan sevkiyatlarının da azalmasına sebep oluyor. Piyasada kurban satış beklentisinin düşmesi nedeniyle Do­ğu'dan yapılan kurbanlık hay­van sevkiyatlarının olumsuz etkilendiği belirtiliyor.

Sektör temsilcileri, bu yıl kurbanlık satış beklentisindeki azal­ma ve üreticilerin temkinli davranması sonucu Doğu illerinden hayvan sevkiyatla­rında ortalama yüzde 20 ora­nında gerileme yaşandığını aktarıyorlar. Bazı ilçelerde ise sevkiyatların geçen yılla aynı seviyede olduğu da belirtildi. Öte yandan, kurbanlık hisse satışı yapan zincir market sa­yısı bu yıl da azalmaya devam etti. Geçen sene 3 zincir market satış yaparken, bu yıl sayı 2’ye düştü.

İlçe tarımla yaptığı görüş­mede sevklerde önceki yıla göre bir düşüşün yaşandığını kaydeden Aşkale Ziraat Odası Başkanı Selçuk Güney, sevk­lerde düşüşün yüzde 20 ile 30 bandında olduğunu aktardı.

Geçen yıl Aşkale’den günlük 6 ile 7 araç çıkış yaparken, bu yıl çıkış yapan araç sayısının 4 ile 5'e düştüğünü aktaran Güney, “Yine yollara baktığımız za­man sevkiyatlarda nispetten bir azalma görünüyor. Batıya giden sevkiyatlarda canlılık yok. Eskisi gibi sık aralıklarla araç gitmiyor. Sevklerde bir azalma yaşanıyor. Kurbanlık fiyatları ise şu anda canlı hayvanın kilogramı 270 ile 300 TL arasında değişiyor. 500 kilo gelen canlı hayvanın fiyatı 150 bin liraya seviyesinde bulunuyor. Bir pay aşağı yukarı 30 bin liraya denk geliyor” ifadelerini kullandı.

ŞAP HASTALIĞI ETKİLİ OLDU

Kars hayvan pazarında şap hastalığından dolayı bir ay­dan fazla bir süre kapalı kal­dığını aktaran Kars Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Musa Metin Durmuş, bu durumun hayvancılık sektörünü olumsuz etkilediğini ve şu an bayram arifesinde yine bir haftalık kapanışın söz konusu olduğunu bildirdi.

Sevkiyatların düşmesinde küpe eksikliği ve şap hastalığının etkili olduğunu belirten Durmuş, “Hastalıktan dolayı Tarım İl Müdürlüğü şehirlerarası sevkleri durduruyor. Sadece şehir içinde sevk yapılıyor. Hastalık tam olarak bittikten sonra hayvan pazarı ve diğer illere sevklere izin veriliyor. Biz borsa olarak hayvanı tescil yaptırma kısmında bulunuyoruz. Müstahsil bunu düzenlediği zaman bize tescil ettiriyor. Ama her sevk olan hayvanın tescilini bize getirmiyorlar. Bu yüzden net bir bilgi vermek doğru olmaz ama gözlemlediğimiz kada­rıyla geçen seneye nazaran bir düşüş var. Bunu oran olarak söylemek gerekirse yüzde 20 civarında bulunuyor” diye konuştu.

MASRAFLAR KURBAN SAYISINI AZALTIYOR

Bu yıl sevkiyatlarda bir dü­şüş yaşandığını dile getiren Diyarbakır Damızlık İli Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Abdullah Çetinkaya, hem küçükbaş hem büyük­baş hayvanların sevkiyatında yüzde 25 ile 30 civarında dü­şüşün olduğunu söyledi.

Bu yıl sevkiyatların az olmasının nedeninin geçen yıl hayvan götürenlerin geri getirmesi ve masrafların artmasından kaynaklandığına vurgu yapan Çetinkaya, “Batı illerine hayvan götürdüklerinde yer ücre­ti, lojistik ve kiralar büyük be­deller tutuyor. Bu yüzden gö­türenler de daha az götürmeyi tercih ediyor ve bu yüzden sevkler de az. Fiyatlar ise bu yıl çok ucuz, Küçükbaş hayva­nın canlı toptan kilogram fi­yatı 200 ile 220 lira civarında bulunuyor. Perakendede ise kilosu 250 civarında bulunuyor. Büyükbaş ise canlı olarak toptan kilogramı şu anda 260 ile 270 lira seviyesinde yer alı­yor” diye konuştu.

Kurbanlık hayvan sayısında yüzde 20 ile 25 arasında bir azalma yaşandığını aktaran Erzurum Kırmızı Et Üreticileri Birliği eski Başkanı Şahin Köse, sevkiyatlarda da epeyce azalmanın olduğunu söyledi. Erzurum tarafında hayvancılıkta genel durumun iyi olma­dığını ifade eden Köse, “Geçen sene bir köyden 700 tane hay­van çıkarken, bu yıl 490 tane çıktı. Kurbanlık hayvan da he­men hemen hiç yok gibi. Et fi­yatlarında da son dönemde bir gerileme yaşanıyor” ifadelerini kullandı.

KURBANLIK FİYATLARI 140 BİN İLE 180 BİN ARASINDA

Bölgelerinden hayvan sevkiyatlarının geçen yıl ile hemen hemen aynı olduğunu ifade eden Erzurum Yakutiye Ziraat Odası Başkanı İslam Yıldırım, eğer sevkiyatlar geçen yılla oranla düşmüş göstermiş ise bu yıl içindeki sevkiyatlara yansıdığını söyledi.

Buradaki düşüşün nedeni bazı besicilerin Kurban Bayramı döneminde hayvanın sevkini yaparken, bazıları ise 4-5 ay öncesinden sevkiyatlarını büyükşehirlere yakın bölgelerde beslediklerini aktaran Yıldırım, “Başta İstanbul olmak üzere büyükşehirlerin çevresinde besleyip, öyle satışını yapıyor. Buradan oraya götürüp sadece bu işi yapan insanlar var. Bu yüzden tam olarak şu sayıda şu rakamda düştü dememiz çok doğru bir ifade değil. Tam rakam geçen yılın 1 Haziran ile bu yılın 1 Haziran arası toplam sevkiyat rakamlarıyla ortaya çıkar” açıklamasında bulundu.

Fiyatların geçen yıl ile neredeyse aynı olduğunu ifade eden Yıldırım, bir önceki yıl fiyat artışının yüzde 100'e yakın bir artış yaşandığını, bu yıl ise yüzde 20'lerde olduğunu söyledi. Büyükbaş canlı kurbanlık fiyatının 290 lira ile 300 lira bandında olduğunu kaydeden Yıldırım, “Bu yıl erkek dana ortalama fiyatı 140 bin lira ile 180 bin lira bandında bulunuyor. Ama fiyatlar hayvanın ağırlığına göre 100 bin liradan 300 bin liraya kadar da çıkabiliyor” dedi. Digor Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı İsmet Hagi ise kurbanlık için yeterince hayvanın olduğunu belirterek, İstanbul’da çadırların 22 Mayıs’ta açıldığını, hayvan sevkiyatları için iki gün yol hakkı verildiğini ve batıya sevkiyatlarda bir sorun bulunmadığını iletti.

ZİNCİR MARKETLERİN ETKİSİ

Kurbanlık pay satışlarında önemli bir yere sahip olan zincir marketler, her geçen yıl birer birer satışlarını durduruyor. Geçen yıl 3 zincir market kurbanlık hisse satışı yaparken, bu yıl sadece iki tanesi satışlarını devam ettirdi. Satışlarını devam ettiren marketler küçükbaş hayvan cinsine göre fiyat artışı yüzde 33 ile yüzde 50 arasında değişiyor. Büyükbaşta ise yine fiyatlar yüzde 35 ile yüzde 44,5 arasında değişiyor. Zincir marketlerin kurbanlık hisse fiyatı ise son 4 yılda 5 kat artış gösterdi. Sektör temsilcileri, kurban hisse satışı yapan zincir market sayısındaki azalmayı talep eksikliği ve kârlılığın az olmasından dolayı satışlarını durduklarını belirtiyorlar.