Bahçelievler Belediyesi’nden statik projelere yeni kriterler

Belediye, kuralların özellikle deprem güvenliği ve yangın yönetmeliğine uyum açısından kritik olduğuna dikkat çekerek, ruhsat başvurularında bu kriterlere uygun olmayan statik projelerin kabul edilmeyeceğini vurguluyor.

Döşeme ve Kirişlerde Minimum Kalınlık ve Donatı Şartı
Yeni kriterlere göre:

Plak döşemelerde döşeme kalınlığı en az 12 cm olacak.
Kaset döşemelerde döşeme kalınlığı en az 10 cm, nervür boyutları minimum 15/35 cm, kaset uzunluğu ise 20–70 cm aralığında olacak. Nervür ve kirişlerin bitişik olmamasına ayrıca dikkat edilecek.
Tüm döşemelerde ve kaset nervürlerinde minimum Ø10 donatı şartı getirildi.
Konsol döşemelerde firkete donatısı kullanılacak ve aralıklar 1,5 hf kuralına uygun düzenlenecek; firketenin gönyesi kirişe saplanacak.
Tüm kiriş yükseklikleri en az 40 cm yapılacak; aynı aksta devam eden kirişlerde kesit değişimine gidilmeyecek.
L döşeme yapılması zorunlu olan durumlarda döşemeler taşıyıcılara en az Ø14/10 aktarma donatısı ile bağlanacak.
Kirişlerde ve döşemelerde pilye donatısı kullanılmayacak.

Kolon, Perde ve Donatı Düzenine İlişkin Sıkı Kurallar
Kolon ve perdelerde hem donatı çapları hem de etriye düzeni daha sıkı hale getirildi:

Kolon ve perde etriyelerinde minimum Ø10,
Kolon ve perde başlık bölgesi asal donatılarında ise minimum Ø16 şartı aranacak.
Kolon ve perde başlıklarında tüm katlarda tam boy etriye sıklaştırması yapılacak.
Fazla çiroz atılan ve poligon kolonlarda çift etriye uygulanacak.
Kolon ve perdelerde, zorunlu bir durum olmadığı sürece kesit daraltmasına gidilmeyecek.
Tüm projelerde çift yön perde bulunması zorunlu.
Bodrum perdeleri en az 25 cm kalınlıkta olacak.
Panel perdelerde pencere boşlukları, kolonlardan en az 50 cm uzak tutulacak; bu durum mimari olarak mümkün değilse, derzli B.A.P çözümü veya perde üstü kiriş tasarımı yapılacak. Fazla ve büyük perde yırtıkları olan katlar tutulu kat olarak kabul edilmeyecek.
Asansör ve merdiven perdeleri için de özel hükümler getirildi:

Asansör perdeleri U perde olarak tasarlanacak (sadece bitişik cephede karşılıklı çözüm kabul ediliyor).
Asansör perdelerinin uç bölgelerinde ve T birleşimlerinde çift yönlü etriye kullanılacak; tüm katlarda etriye başlıkları aynı şekilde devam ettirilecek.
Asansör ve merdiven perdelerinden saplama kiriş atılmayacak. Zorunlu hallerde, ana kiriş saplama kirişten güçlü olacak ve saplama yapılan kirişte tam boy etriye sıklaştırması uygulanacak.
Asansör kuyusu mutlaka sisteme dahil edilecek; İDECAD’de kuyu indirilmese bile temelde boşluk açılacak, asansör perdeleri ana temele oturtulacak.

Temel Tasarımında Alt Sınırlar ve Kısıtlar
Temel bölgesine yönelik önemli sınırlamalar da getirildi:

Minimum temel kalınlığı 70 cm olarak belirlendi.
Temellerde zımbalama kabul edilmeyecek; çözüm olarak bölgesel temel kalınlaştırması yapılabilecek.
Temelde mümkün olduğunca ilave donatıya yer verilmemesi isteniyor. İlave donatı ihtiyacının fazla olduğu durumlarda ana donatı çapının büyütülmesi veya temel kalınlığının artırılması öneriliyor.
Asansör kuyusu yan perde kalınlığı, temelle aynı kalınlıkta olacak ve kesitlerde ölçü verilecek.
Temel altı grobeton ve blokaj en az 10’ar cm olacak, en fazla 20’şer cm yapılabilecek ve kesitlerde mutlaka gösterilecek.
Gömülü kat olmayan yapılarda temel üst kotu en az 80 cm toprak altında kalacak. Temel üstü dolgu 80 cm’yi geçerse, sistemde ayrı bir kat olarak tanımlanacak ve dolgu üzeri döşeme kalınlığı en az 15 cm olacak.
Panel perdelere mutlaka yanal toprak yükü etki ettirilecek.
Temel analizlerinde Winkler yayları için Ks = Ko seçilmesi isteniyor.
Ayrıca tüm projelerde temel aplikasyon paftasında, eski temel kaldırılmadan yeni temel imalatına başlanamayacağına dair belirgin bir uyarı notu bulunması zorunlu hale getirildi.

Yazılım Kullanımı, Analiz ve Deprem Kuralları
Bahçelievler Belediyesi, projelerin yazılımsal çözümü ve deprem tasarımı konusunda da net çerçeveler çizdi:

STA4CAD kullanılan projelerde yapının FEA analize göre çözülmesi ve 0,5–1 mesh aralığının tercih edilmesi şartı getirildi.
Zemin Hakim Titreşim Periyodu (To) ile Bina Hakim Periyotu’nun çakışmaması, rezonans durumunun engellenmesi açısından zorunlu tutuldu.
Boşluklu perde koşulunun sağlandığı durumlarda, kirişlerin perde momentine katkısı Mk açılacak; koşul sağlanmıyor veya bulunmuyorsa Mk kapatılacak (TBDY 4.3.4.8).
Göreli kat ötelemelerinde, TBDY 4.9.1.3(a) seçeneği tercih edilecek; esnek derzli duvar kabulü yapılmayacak.
Perde inşaat derzi katsayısı (sürtünme kesmesi) 0,6 (pürüzlendirilmemiş yüzey) olarak alınacak.
BYS≤4 olan projeler için ilave kurallar da açıklandı:

Bina önem katsayısı I = 1,2 seçilecek.
Beton sınıfı minimum C35 olacak.
Kolonlarda çift etriye kullanımı zorunlu.
Perde oranı 0,40 < Mdev < 0,75 aralığında tutulacak.
Genel projelerde ise beton sınıfı minimum C30 olarak belirlendi.

Duvarlar, Yükler ve 3D Modeller
Belediye, duvar modellemesine ve yük kabullerine de ayrıntılı düzenlemeler getirdi:

Duvarlar, mimari projeyle birebir uyumlu olarak statik modele girilecek ve her kat için 3D görseller rapora eklenecek. Çizgisel yük veya hareketli yük artırımıyla duvar simülasyonu kabul edilmeyecek.
Duvar olarak yalnızca tuğla duvar kabul edilecek.
Dış duvarlar, mimari projede 15’lik bile olsa statik projede 20’lik duvar olarak modellenmek zorunda.
İDECAD’de duvar olmayan kirişlere ilgili mahalin hareketli yükü, toprak yükü gelen kirişlere ise toprak yükü tanımlanacak.
Oturum dışına taşan bodrum tavan döşemelerinde hareketli yük 0,5 alınacak; bu döşemeler otopark üstünde kalıyorsa en az 30 cm dolgu yükü (toprak birim ağırlığı 1,8 t/m³) eklenecek. Mimaride daha fazla toprak tabakası varsa yük bu oranda artırılacak.
Kaplama yüklerinde ise; dükkân ve depolarda karo kaplama, sahanlık ve kat hollerinde sahanlık kaplaması, merdivenlerde merdiven kaplaması seçilecek; İDECAD’de merdiven kaplaması G:0,35 olarak tanımlanacak, kalan yerlerde fayans kaplama kabul edilecek.

Asansör, Merdiven, Boşluklar ve Diğer Detaylar
Yönetmelikte, statik projelerde çoğu zaman gözden kaçabilen detaylara da yer verildi:

1 m²’den büyük döşeme yırtıkları, bina ve dükkân giriş merdivenleri, makine dairesi döşemeleri sisteme mutlaka dahil edilecek.
Sisteme dahil edilmeyen tüm betonarme perdeler (B.A.P) dwg’de gösterilecek, tipik perde detayı ve donatı detayı verilecek (rampa kenarları dahil).
Asansör kuyusu yan perdeleri, temel kalınlığıyla aynı kalınlıkta tasarlanacak.
Çatının ahşap veya çelik olması durumunda son kat döşemelerinde Q = 0,5 alınacak; çelik hesap ve proje mutlaka eklenecek.
Kullanılmayan kapalı kat yükseklikleri net 175 cm olacak.

Proje Teslimi ve Veri Düzeni
Bahçelievler Belediyesi, proje teslim süreçlerine dair de standartlar getiriyor:

Projeler her aşamada datayla birlikte gönderilecek.
Düşey taşıyıcılarda ve döşemelerde planı ortak verilen katlarda, hem dwg hem data ortamında donatıların birebir aynı olması isteniyor; düzeltmeler datada yapılacak.
Projelerde zemin iyileştirme veya iksa varsa, bu paftalar temel aplikasyon planından önce gösterilecek ve ayrıca bir pafta olduğuna dair not düşülecek.
Mimaride verilen tipik temel detayı (drenaj, yalıtım ve diğer katmanlar) statik projede de aynı ölçüleriyle yer alacak.

Yangın ve Pas Payı Kuralları
Yangın güvenliği kapsamında:

Pas payları; kolonlarda 3,5 cm, kirişlerde 2,5 cm, döşemelerde 2 cm olarak alınacak. Bu değerler yangın yönetmeliğine uygunluk şartı olarak bildirildi.
Kaset döşemelerde kullanılan dolgu malzemesi için, her kesitte “Yangın yönetmeliğine uygun kompozit hale getirilmiş strafor dolgu” ifadesi not olarak belirtilecek.

Bahçelievler Belediyesi, yayımlanan bu statik kuralların, ilçedeki yapı stokunun deprem güvenliğini artırmayı, uygulama birliğini sağlamayı ve projeler arası standart farklarını azaltmayı hedeflediğini belirtiyor. Mühendis ve proje bürolarının, ruhsat ve onay süreçlerinde sorun yaşamamak için bu kriterleri titizlikle takip etmeleri gerektiği vurgulanıyor.