Türkiye'den çalınan 'imparator' için tutuklama!

New York Times gazetesinin haberine göre, 74 yaşındaki koleksiyoner Aaron Mendelsohn Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nden çalınan 2000 yıllık bir heykeli satın aldı. Ancak Manhattan Bölge Savcılığınca yapılan soruşturma, Mendelsohn’un heykelin Türkiye’den çalındığını bilmesine rağmen satın aldığını ortaya çıkardı. Koleksiyoner iddiaları reddetse de sunulan kanıtlar sonrasında hakkında tutuklama emri çıkarıldı.

Mendelsohn tarafından satın alınan İmparator Heykeli, Boubon Antik Kenti’nde 1960’lı yıllarda gerçekleştirilen kaçak kazılarla çıkarılan yaklaşık 10 heykelden biriydi. Önce İngiltere’ye götürülen heykelin son durağı ise Amerika Birleşik Devletleri oldu. 2007 yılındaysa koleksiyoner Mendelsohn tarafından bir galeriden satın alındı. Mendelsohn, Türkiye’den kaçırıldığını bilmesine rağmen heykeli sergilemeye devam etti. Ancak Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında kültürel mirasın korunmasına yönelik ortak çalışmalar sonrasında işler onun için yolunda gitmedi.

KOLEKSİYONER MERCEK ALTINA ALINDI

ABD’de 2017 yılında savcılık bünyesinde kurulan Çalıntı Eserler Birimi Mendelsohn’un elindeki heykel için ceza davası açma yoluna gitti. Gazetenin haberine göre ABD’li uzmanlar dava dosyası için oldukça titiz bir çalışma yürüttü. Koleksiyonerin tüm elektronik yazışmaları mercek altına alındı.

Tespit edilen yazışmalara göre Aaron Mendelsohn heykeli satın alırken eserin Türkiye’den kaçırıldığını biliyordu. Hatta bir uzmanla yazışmasında, eseri hukuki takibattan nasıl kurtarabileceğine dair tavsiye bile aldı. Eski bir müze küratörü verdiği tavsiyede, heykelin yalnızca özel misafirlere gösterilmesi durumunda yasal takipten kurtulabileceğini belirtti.

TUTUKLAMA EMRİ GELDİ

Mendelsohn’un çabaları yetersiz kaldı. Manhattan Bölge Savcılığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığınca elde edilen ve savcılık tarafından sunulan deliller sonrasında mahkeme, Mendelsohn’un İmparator heykelinin Türkiye’den kaçırıldığını bilmesine rağmen satın aldığı iddiaları karşısında hakkında tutuklama emri çıkardı. Yargılama sürecinin sonunda heykelin Türkiye’ye iade edilmesi bekleniyor.

Türkiye ve Manhattan Bölge Savcılığı arasında süren işbirliği sayesinde her iki ülkede yapılan soruşturmalar ve toplanan deliller sonucu bugüne kadar 5 imparator heykelinin Türkiye’ye iadesi sağlandı.

"ÇALIŞMALARIMIZ ALICIYI YILDIRDI"

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy daha önce yaptığı bir açıklamada “Kaçakçılıkla mücadelenin en önemli yolu alıcıyı yıldırmak. Kaçakçıyı yıldırmak istiyorsanız, alıcıyı yıldırmanız gerekiyor. Bütün çalışmalarımız alıcıyı yıldırdı. Bunun sonuçlarını, meyvelerini ülkemiz 7 yıldır çok ciddi bir şekilde topluyor. Diğer ülkelerdeki kolluk birimlerinin konuya verdikleri önemin artmasında Türkiye gibi köken ülkelerinin çabası yatıyor.” ifadelerini kullanmıştı. Yaşanan son olay Türkiye’nin bu stratejisindeki başarısını da ortaya koydu.

Türkiye’nin Anadolu’dan kaçırılan eserler için verdiği mücadelede ülkeler arasındaki işbirliği büyük önem taşıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı’nın kurulması sonrasında kültürel varlıkların iade süreçlerinde önemli başarılar arka arkaya geldi.

Türkiye’nin diğer ülkelerle yaptığı ortak çalışmalara ilişkin anlaşmalar sonrasında kültürel varlıkların iadesi hız kazandı. İmparator heykelinin savcılık soruşturmasına uzanan süreci de bu anlaşmaların somut bir örneği olarak tarihe geçti.

Yapılan titiz çalışmalar sonrasında Türkiye, Anadolu’dan kaçırılan 26 bin 684 eserin iadesini sağladı. Bu eserlerin yaklaşık 9 binini ise 2018 yılının ardından Türkiye’ye iade edilen eserler oluşturuyor. Son olarak Boubon kökenli imparator heykellerinin beşincisi olan Marcus Aurelius heykeli ABD’den Türkiye’ye getirilerek Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde sergilenmeye başlanmıştı.