132 ülkede 2.317 Türk yatırımı: 62,8 milyar dolarlık küresel hamle

Türk yatırımcıların dünya genelinde artan etkinliği, yalnızca ekonomik büyümenin değil, aynı zamanda Türkiye’nin uluslararası alandaki ekonomik diplomasi gücünün de bir göstergesi.

Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 2024 yılı sonu itibarıyla güncellenen "Yurt Dışı Yatırım Anketi", Türk iş dünyasının küresel ölçekteki faaliyetlerini detaylı bir şekilde ortaya koyuyor.

132 Ülkede Türk İzi: 2.317 Yatırım

Anket sonuçlarına göre, Türkiye’de yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin yurt dışında toplamda 2.317 adet yatırımı bulunuyor.

Bu yatırımlar, sadece sayısal olarak değil, coğrafi olarak da oldukça yaygın. Türk girişimciler, 132 farklı ülkeye yayılarak küresel bir yatırım ağı kurmayı başardı.

Bu durum, Türkiye'nin dış ekonomik ilişkilerinde çeşitlilik ilkesine ne denli önem verdiğini ve yatırımcıların küresel ölçekteki fırsatları ne derece etkin şekilde değerlendirdiğini gösteriyor.

Yurt dışındaki bu yatırımlar, enerji, inşaat, lojistik, finans, üretim, gıda, turizm ve teknoloji gibi çok çeşitli sektörlerde yoğunlaşıyor. Bu da Türk şirketlerinin sadece belirli bir alana değil, farklı sektörlerdeki potansiyel fırsatlara da açık olduğunu ve uluslararası alanda rekabet gücüne sahip olduklarını ortaya koyuyor.

Sermaye Pozisyonu 60,1 Milyar Dolara Ulaştı

Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre, 2024 yılı sonu itibarıyla Türkiye kaynaklı yurt dışı yatırımların toplam sermaye pozisyonu 60,1 milyar dolar seviyesine ulaştı.

Bu rakam, sadece Türk yatırımcıların yurt dışındaki varlıklarının büyüklüğünü değil, aynı zamanda bu yatırımların küresel ticaret ve ekonomiye sağladığı katkının da altını çiziyor.

60 milyar dolarlık sermaye pozisyonu, Türkiye'nin dış ekonomik açılımında önemli bir aşamayı temsil ediyor.

Bu yatırımlar, yalnızca döviz kazancı sağlamıyor; aynı zamanda Türk markalarının yurt dışında tanınmasına, teknoloji transferine, bilgi paylaşımına ve iş gücü istihdamına da katkı sunuyor.

Bu kapsamda değerlendirildiğinde, yurt dışı yatırımlar ekonomik anlamda yalnızca sermaye değil, stratejik etki de yaratıyor.

En Çok Yatırım Hollanda’ya: 24,3 Milyar Dolarlık Dev Sermaye

Yurt dışı yatırımların ülkelere göre dağılımında dikkat çeken ilk ülke Hollanda oldu. 224 yatırım ve 24,3 milyar dolarlık sermaye ile Hollanda, Türkiye’nin en fazla yatırım yaptığı ülke konumunda.

Bu durum ilk bakışta şaşırtıcı gibi görünse de, aslında birçok ekonomik ve hukuki nedenin bir sonucu olarak ortaya çıkıyor.

Hollanda, özellikle yabancı yatırımlara sunduğu vergi avantajları, güçlü hukuk sistemi, istikrarlı finansal yapısı ve Avrupa Birliği içinde stratejik bir konumda olması nedeniyle birçok ülke gibi Türk yatırımcılar için de cazip bir merkez konumunda.

Aynı zamanda, Hollanda üzerinden diğer Avrupa ülkelerine yönelen yatırımlar, bu ülkeyi bir “geçiş üssü” haline getiriyor.

Türk şirketlerinin, uluslararası iş planlarını Hollanda merkezli yapılandırmaları, bu ülkenin kurumsal altyapısı ve yabancı sermayeyi teşvik eden politikalarıyla doğrudan bağlantılı.

Dolayısıyla Hollanda, sadece bir yatırım adresi değil, aynı zamanda Avrupa ile köprü kuran bir merkez olarak ön plana çıkıyor.

Diğer Önemli Yatırım Noktaları

Hollanda'nın ardından gelen diğer önemli yatırım destinasyonları arasında İngiltere, ABD, Almanya, Azerbaycan, Kazakistan ve Rusya gibi ülkeler bulunuyor.

Özellikle Türk inşaat firmalarının Orta Asya ve Körfez ülkelerinde ciddi projelere imza attığı biliniyor. Enerji sektöründe ise Türk girişimciler Afrika, Balkanlar ve Orta Doğu’da önemli yatırımlar yapmaya devam ediyor.

ABD, yüksek teknoloji ve yazılım sektöründe Türk girişimcilerin ilgisini çekerken; Azerbaycan, kültürel ve tarihî bağlar nedeniyle hem yatırım hem de stratejik iş birlikleri açısından ön planda yer alıyor.

Türk Cumhuriyetleri ile olan coğrafi yakınlık ve ekonomik iş birlikleri, yatırım kararlarında belirleyici rol oynuyor.

Türk Yatırımlarının Küresel Ekonomiye Katkısı

Türkiye’nin yurt dışındaki yatırımları, sadece ekonomik anlamda değil, kültürel ve sosyal açılardan da önemli etkiler yaratıyor. Türk firmalarının faaliyet gösterdiği ülkelerde sağladığı istihdam, yerel ekonomilere katkı sunarken; aynı zamanda Türk iş kültürünün, hizmet anlayışının ve kalite algısının da yayılmasına yardımcı oluyor. Türk dizilerinin ve mutfağının ardından, artık Türk şirketleri de “marka” olarak dünyada daha çok tanınıyor.

Öte yandan, yurt dışı yatırımlar Türkiye’ye bilgi ve teknoloji transferi açısından da büyük fayda sağlıyor. Global ölçekte faaliyet gösteren şirketler, edindikleri tecrübeleri ve teknolojik yenilikleri Türkiye’ye taşıyarak yerel ekonomiye dinamizm kazandırıyor.

Stratejik Açılımın Başarısı

Ticaret Bakanlığı'nın Yurt Dışı Yatırım Anketi, Türkiye’nin küresel ölçekteki ekonomik vizyonunun geldiği noktayı açıkça ortaya koyuyor. 132 ülkede 2.317 yatırım ve 60,1 milyar dolarlık sermaye pozisyonu, yalnızca nicelik değil, nitelik açısından da Türkiye’nin önemli bir başarıya imza attığını gösteriyor.

Hollanda başta olmak üzere birçok ülkede yapılan bu yatırımlar, Türk iş dünyasının dünya ekonomisindeki yerini sağlamlaştırırken, aynı zamanda Türkiye’nin ekonomik gücünün yurt dışına taşındığını da ispatlıyor. Bu gelişmeler, önümüzdeki dönemde Türkiye’nin dış yatırımlarda daha da aktif görev alacağı sinyallerini veriyor.

Ticaret Bakanlığı tarafından 2024 yılı sonu itibarıyla gerçekleştirilen “Yurt Dışı Yatırım Anketi” sonuçları, Türkiye’de yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin dünya genelinde hızla büyüyen yatırım ağını gözler önüne serdi.

Söz konusu ankete göre, Türk yatırımcılar 132 ülkede toplam 2 bin 317 doğrudan yatırımla varlık gösteriyor.

Bu yatırımların toplam sermaye pozisyonu 60,1 milyar dolar olarak tespit edilirken, yatırımcılarla yurt dışı yatırımları arasındaki finansal ilişkilerin de hesaba katıldığı net yatırım pozisyonu 62,8 milyar dolara ulaştı.

Avrupa İlk Tercih Olmayı Sürdürüyor

Türk sermayesinin yurt dışına yöneliminde Avrupa ülkeleri ilk sıradaki yerini koruyor. Toplam 2.317 doğrudan yatırımın önemli bir bölümü, Avrupa kıtasında yoğunlaşıyor.

Bunların 862’si Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerde yer alırken, 487 yatırım ise "diğer Avrupa ülkeleri" olarak sınıflandırılan Birleşik Krallık, Rusya, İsviçre, Norveç, Balkanlar ve Doğu Avrupa ülkelerinde bulunuyor.

Söz konusu veriler, AB ülkelerinin Türkiye kaynaklı yurt dışı yatırımlar içindeki payının %38,15 olduğunu gösteriyor.

Diğer Avrupa ülkeleri kategorisindeki yatırımların oranı ise %21,09 olarak hesaplandı. Bu veriler, Türkiye'nin yurt dışı yatırım stratejisinde Avrupa'nın halen merkezi bir konumda olduğunu ortaya koyuyor.

Bölgesel Dağılımda Diğer Kıtalar da Dikkat Çekiyor

Avrupa'nın ardından, Türk yatırımlarının en yoğun olduğu bölgeler sırasıyla Asya ve Amerika kıtaları oldu.

260 yatırım ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ve Güneydoğu Asya ülkelerini kapsayan “diğer Asya ülkeleri”, Türk yatırımcıların ilgisini çeken önemli bölgeler arasında yer aldı.

Yakın ve Orta Doğu Asya ülkelerinde ise 246 doğrudan yatırım gerçekleştirildi. Kuzey Amerika'da 224 yatırımla Türk varlığı dikkat çekti.

Afrika kıtasında da Türk yatırımlarının izleri görülüyor. Fas, Tunus, Libya, Cezayir ve Mısır gibi Kuzey Afrika ülkelerinde toplam yatırım oranı %3,51'e ulaştı.

Bu yatırımların sermaye karşılığı ise 2,1 milyar dolar olarak hesaplandı. Gürcistan, Azerbaycan gibi komşu ülkelerin yanı sıra Körfez ve Orta Doğu ülkelerinin dahil olduğu Yakın ve Orta Doğu Asya coğrafyasında ise %3,48’lik bir pay ve yine 2,1 milyar dolarlık yatırım hacmi oluştu.

Sermaye Dağılımında Avrupa Açık Ara Lider

Yatırımların yalnızca sayısı değil, büyüklüğü de önemli bir gösterge. Sermaye pozisyonlarına bakıldığında, Avrupa Birliği ülkeleri toplam 34,2 milyar dolar yatırım ile %56,85’lik bir paya sahip olarak açık ara lider konumda bulunuyor. Onu %22,41’lik pay ve 13,5 milyar dolarlık yatırım hacmi ile diğer Avrupa ülkeleri takip ediyor.

Diğer Asya ülkeleri %5,57 oranla 3,4 milyar dolar yatırım alırken, Kuzey Amerika bölgesi %5,55’lik pay ile 3,3 milyar dolar seviyesinde yer aldı.

Yakın ve Orta Doğu Asya ülkeleri ile Kuzey Afrika’nın her biri 2,1 milyar dolarlık yatırım çekerek sırasıyla %3,48 ve %3,51 oranlarına ulaştı.

İhracat ve İthalat Dengesi

Yurt dışındaki bu yatırımlar, Türkiye ile ekonomik ilişkiler bağlamında da önem taşıyor. 2024 yılı boyunca Türk firmalarının bu yatırımları üzerinden gerçekleştirdiği ihracat 9,1 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.

Aynı dönemde bu yatırımlar aracılığıyla Türkiye’ye yapılan ithalat ise 6,3 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.

Bu rakamlar, söz konusu yatırımların yalnızca dış pazarları genişletmekle kalmadığını, aynı zamanda Türkiye'nin dış ticaret hacmine de doğrudan katkı sağladığını ortaya koyuyor.

Hollanda Zirvede

Türk yatırımlarının ülke bazında dağılımına bakıldığında, Hollanda açık ara öne çıkıyor. 2024 sonu itibarıyla bu ülkede toplam 224 doğrudan yatırım bulunurken, söz konusu yatırımların toplam sermaye değeri 24 milyar 319 milyon doları buldu.

Hollanda'yı, yalnızca 4 yatırımla Jersey bölgesi izledi. Ancak bu yatırımların sermaye büyüklüğü dikkat çekici biçimde 4 milyar 412 milyon dolar seviyesinde.

Birleşik Krallık ise 118 yatırım ve 3 milyar 478 milyon dolarlık sermaye büyüklüğü ile listenin üst sıralarında yer aldı.

ABD de 213 yatırım ve 3 milyar 256 milyon dolarlık hacmiyle öne çıkan bir diğer ülke oldu. Bu dağılım, Türk yatırımcılarının gelişmiş ekonomilere olan ilgisinin devam ettiğini ortaya koyuyor.

Sektörel Dağılım: Finans ve Sigorta Açık Ara Önde

Yatırımların sektörel dağılımı incelendiğinde ise finans ve sigorta faaliyetleri öne çıkıyor. Türkiye'den yurt dışına yönelen doğrudan yatırımların %65,7'si bu alanda gerçekleşti. Özellikle holding şirketlerinin uluslararası yapılanmaları bu kategorinin büyük kısmını oluşturuyor.

Finans ve sigortayı sırasıyla %7,7 ile madencilik ve taş ocakçılığı, %4,5 ile toptan ve perakende ticaret, %4,4 ile ulaştırma ve depolama, %4,2 ile ana metal sanayi takip ediyor.

Diğer öne çıkan sektörler arasında %2,5 ile gıda, içecek ve tütün ürünleri imalatı, %1,9 ile kimya sanayi ve %1,5 ile gayrimenkul faaliyetleri bulunuyor.

Küresel Varlığın Göstergesi

Genel olarak bakıldığında, Türkiye'deki yatırımcıların yurt dışında aktif şekilde varlık göstermeleri, sadece ekonomik değil, aynı zamanda stratejik bir kazanım olarak da değerlendiriliyor.

Özellikle Avrupa merkezli yatırımların yanında Asya, Amerika ve Afrika’daki artan varlık, Türk girişimcilerin küresel arenada daha etkili bir aktör haline geldiğini gösteriyor.

2024 yılı itibarıyla ortaya çıkan bu tablo, Türkiye’nin dış ekonomik açılım stratejisinin sağlam temeller üzerine kurulduğunu ve Türk sermayesinin uluslararası düzeyde daha güçlü hale geldiğini gösteriyor. Türk yatırımcıların bu küresel yolculuğunun önümüzdeki yıllarda daha da genişleyerek sürmesi bekleniyor.