Türk Lirası'nda 5 yıl sonra bir ilk!

Türk lirasının (TL) reel değerini gösteren reel efektif döviz kuru endeksi, haziran ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) bazında 1,19 puan düşüşle 69,97 seviyesine geriledi.

Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, ocakta 75,25 ile Mart 2020 sonrası beş yılın zirvesini gören endeks, şubat, mart, nisan, mayıs ve haziran dönemini kapsayan üst üste beş ayda geriledi.

Böylece TL'nin reel değeri son beş ayda toplamda yüzde 7 oranında gerilemiş oldu.

Kabaca bakıldığında bu dönemde döviz kurundaki artış, tüketici enflasyonundan daha fazla oldu.

Ocak ayını 35,73 seviyesinden kapatan dolar/TL kuru, haziran sonunda 39,81 olmuştu. Dolar kurunda bu dönemde artış yüzde 11,4 oldu.

Euro/TL kuru ise bu dönemde yüzde 25,5 oranında artışla 37,21 seviyesinden 46,69 seviyesine yükseldi.

Söz konusu beş ayda resmi TÜFE artışı ise yüzde 11,1 oldu.

Reel efektif döviz kuru endeksinde üst üste beş aylık düşüş, en son 2020 yılının Temmuz-Kasım döneminde yaşanmıştı. Döviz kurundaki hızlı artış sonrası Hazine ve Maliye Bakanlığı'na Berat Albayrak yerine Lütfi Elvan atanmıştı.

REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU NEDİR?

Nominal efektif döviz kuru (NEK), Türkiye'nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, TL'nİn ağırlıklı ortalama değerini ifade ediyor. Ağırlıklar ikili ticaret akımları kullanılarak belirleniyor.

Reel efektif döviz kuru (REK) ise NEK'deki nispi fiyat etkileri arındırılarak elde ediliyor. TCMB tarafından hesaplanan reel efektif döviz kuru endeksleri, Türkiye'deki fiyat düzeyinin, dış ticaret yapılan ülkelerin fiyat düzeylerine oranının ağırlıklı geometrik ortalaması alınarak hesaplanıyor.

STRATEJİ DEĞİŞTİ Mİ?

Ekonomi yönetiminin son iki yılda yabancı sıcak para çekmek için ana stratejisi, yüksek faiz ortamında TL'de reel değerlenme vaadiydi.

Nitekim son iki yılda TL, sıcak parada en yüksek carry trade getirisini sunan para birimi oldu.

Ancak ABD'nin önde gelen bankalarından Goldman Sachs, geçen haftaki raporunda, strateji değişikliği olabileceğine işaret etmişti.

Goldman Sachs’a göre TCMB, strateji değişikliğine giderek TL'nin dolar karşısında daha hızlı bir şekilde değer kaybetmesine izin verdi ve alışılmışın dışında bir kur politikasına yöneldi.

Bu hamlenin amacı, sıcak para girişlerini sınırlamak ve döviz kuru nedeniyle rekabet gücü zayıflayan ihracatçıların şikâyetlerine yanıt vermek olabilir.

Goldman Sachs ekonomistleri Clemens Grafe ve Başak Edizgil tarafından yayımlanan notta, “TCMB'nin carry trade kaynaklı yabancı girişlerle rezerv biriktirmeye odaklanmaktan vazgeçtiği düşünülebilir. Bu nedenle liranın değer kaybı, kısmen bu parayı ülke dışında tutmaya yönelik bir politika olabilir” ifadelerine yer verilmişti.

Yatırımcıların, düşük faizli para birimlerinden borç alarak daha yüksek faizli para birimlerine yatırım yapmasına “carry trade” deniyor.