Fentanil krizi patladı, Trump vergi bombasını bıraktı

Bu yeni vergi, mevcut sektörel tarifelerin dışında ve onlara ek olarak yürürlüğe girecek. Trump’ın bu kararının arkasında, Kanada’dan ABD’ye yasa dışı yollarla giren fentanil akışının durdurulması amacıyla Ottawa hükümetine baskı yapmak olduğu belirtiliyor.

ABD-Kanada Ticari İlişkilerinde Yeni Bir Gerilim Başlıyor

ABD ve Kanada, uzun yıllardır Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA) ve sonrasında onun yerini alan USMCA (Amerika Birleşik Devletleri-Meksika-Kanada Anlaşması) çerçevesinde kapsamlı ticari ilişkiler yürütüyor.

Ancak Trump döneminde bu ilişkiler zaman zaman gerilimlere sahne olmuştu. Daha önce çelik ve alüminyum tarifelerinde yaşanan anlaşmazlıkların ardından şimdi de gümrük vergileri üzerinden yeni bir kriz kapıda.

Trump, yaptığı açıklamada, "Kanada ile ilişkilerimiz çok önemli, fakat ABD halkının sağlığını tehdit eden yasa dışı uyuşturucu akışı artık son bulmalı" ifadelerini kullandı.

Başkan Trump, özellikle Kanada’dan ABD’ye giren sentetik uyuşturucu fentanilin, Amerikalı gençler arasında artan ölüm oranlarına yol açtığını savundu.Fentanil krizi, son yıllarda ABD’de yaşanan en büyük halk sağlığı sorunlarından biri olarak kabul ediliyor.

İş Birliği Olursa Karar Gözden Geçirilebilir Mesajı

Trump, sert söylemine rağmen kapıyı tamamen kapatmadı. Kanadalı yetkililere açık bir mesaj veren Trump, "Eğer Kanada, bu ölümcül maddenin ABD’ye geçişini önlemek için bizimle birlikte çalışırsa, açıklanan vergi oranlarını tekrar değerlendirmeye hazırız" dedi.

Başkan Trump, söz konusu vergilerin sabit kalmayacağını, Kanada ile kurulacak iş birliği düzeyine bağlı olarak artırılabileceğini veya azaltılabileceğini vurguladı.

Trump'ın açıklamasında dikkat çeken bir diğer unsur ise diplomatik bir dille ifade edilen esneklik vurgusu oldu.

ABD Başkanı, "Bu tarifeler, ilişkilerimizin niteliğine göre yukarı veya aşağı yönlü ayarlanabilir. Kanada, ABD'nin karşı karşıya olduğu fentanil tehdidini ciddiye alırsa, bu vergileri gözden geçirebiliriz" diye konuştu.

Kanada’dan İlk Tepkiler Bekleniyor

Henüz Kanada hükümetinden resmi bir yanıt gelmedi. Ancak Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun bu tür ekonomik yaptırımlara karşı daha önceki tutumuna bakıldığında, Ottawa’nın Trump’ın bu kararına karşı diplomatik veya hukuki yollarla cevap verebileceği öngörülüyor.

Trudeau hükümeti, geçmişte ABD’nin tek taraflı ticari hamlelerine karşı Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) nezdinde girişimlerde bulunmuş ve karşılıklı müzakere çağrısı yapmıştı.

Kanada, ABD için sadece komşu bir ülke değil; aynı zamanda stratejik bir ticaret ortağı konumunda. Her iki ülke arasında yıllık yaklaşık 800 milyar dolarlık ticaret hacmi bulunuyor.

Özellikle otomotiv, enerji ve tarım sektörlerinde iki ülke arasında yoğun bir alışveriş mevcut. Yeni vergi kararı, bu sektörlerde faaliyet gösteren birçok Amerikan şirketini de olumsuz etkileyebilir.

Fentanil Krizi ABD’de Büyüyor

Trump’ın bu hamlesinin arkasındaki temel nedenlerden biri olan fentanil krizi, ABD’de giderek derinleşiyor.

Özellikle Çin ve Kanada üzerinden gelen yasa dışı fentanil, son yıllarda ABD'deki opioid kaynaklı ölümlerde başlıca neden olarak gösteriliyor.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) verilerine göre, yalnızca geçtiğimiz yıl ABD’de yaklaşık 75.000 kişi opioid aşırı dozundan hayatını kaybetti ve bu ölümlerin büyük bir kısmında fentanil etkili oldu.

ABD yönetimi, daha önce Çin’e karşı benzer bir baskı uygulamış ve Çin hükümetini sentetik uyuşturucularla mücadele konusunda daha sıkı önlemler almaya zorlamıştı. Şimdi ise aynı yöntemin Kanada için devreye sokulduğu görülüyor.

Ekonomi Üzerinde Olası Etkiler

Uzmanlar, Trump’ın açıkladığı yüzde 35’lik gümrük vergisinin hem ABD hem Kanada ekonomilerinde dalgalanmalara yol açabileceğine dikkat çekiyor.

Özellikle Kanada’dan ithal edilen otomobil parçaları, enerji ürünleri, tarım ve hayvancılık ürünleri gibi kalemlerde maliyetlerin artabileceği, bunun da Amerikan tüketicisine zam olarak yansıyabileceği belirtiliyor.

Ayrıca bu vergi kararının USMCA ruhuna aykırı olduğu yönünde eleştiriler de var. Anlaşma, tarafların ticarette kısıtlamalara gitmesini zorlaştıran hükümler içeriyor.

Trump yönetimi ise söz konusu önlemi "ulusal güvenlik" gerekçesiyle savunarak bu anlaşmanın dışına çıkabileceğini ifade ediyor.

Trump’tan Seçim Öncesi Sert Adımlar

Başkan Trump’ın bu tür agresif ticaret hamleleri, yaklaşan başkanlık seçimleri öncesinde destek tabanını konsolide etme çabasının bir parçası olarak değerlendiriliyor.

Özellikle orta batı eyaletlerindeki sanayi bölgelerinde ticaret savaşlarına olumlu bakan seçmenler, Trump’ın "önce Amerika" yaklaşımını destekliyor.

Ancak ekonomistler, bu tür vergi kararlarının uzun vadede istihdamı ve büyümeyi olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarıyor.

İki Ülke Arasında Yeni Müzakereler Kapıda mı?

Trump’ın açıklamaları, Kanada ile ABD arasında yeni bir müzakere sürecinin başlayabileceği sinyalini de veriyor.

Kanadalı yetkililer, Washington’la yeni bir uyuşturucu kontrol anlaşması yaparak tarifelerin önüne geçmeye çalışabilir. Ancak iki tarafın bu konuda ne derece hızlı bir uzlaşmaya varacağı belirsizliğini koruyor.

Öte yandan, Kanada’dan ABD’ye ihraç edilen ürünler arasında tüketici elektroniği, kereste ve otomotiv sektörlerinin büyük yer tuttuğu göz önüne alındığında, bu vergilerin yalnızca Kanada’yı değil ABD’li tüketicileri ve üreticileri de etkileyeceği açık.

ABD'li perakendeciler, özellikle otomobil ve teknoloji sektörlerinde fiyat artışları yaşanabileceği konusunda endişeli.

Ticari İlişkilerde Zor Bir Dönem Başlıyor

Trump’ın Kanada’ya yönelik bu son ticaret hamlesi, iki ülke arasında yeni bir soğuk ticaret döneminin habercisi olabilir.

Her ne kadar Trump, çözüm için kapıları açık bıraktığını belirtse de, kısa vadede bu kararın iki ülke ekonomisini ve diplomatik ilişkilerini zorlayacağı kesin görünüyor.

Kanada’nın nasıl bir karşılık vereceği ve iki ülke arasındaki ticari tansiyonun nasıl düşürüleceği önümüzdeki günlerde netleşecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social platformu üzerinden yaptığı son açıklamada Kanada’ya yönelik yeni ekonomik tedbirleri kamuoyuyla paylaştı.

Trump, Kanada'ya gönderdiği resmi mektubu da yayınlayarak, iki ülke arasındaki ticari ilişkilerde yaşanan gerilimlere ve özellikle fentanil krizine dikkat çekti. Trump’ın bu çıkışı, ABD-Kanada ticaret ilişkilerinde yeni bir dönemin sinyali olarak yorumlanıyor.

Trump, paylaşımında, Kanada'nın ABD'nin fentanil kriziyle mücadele kapsamında aldığı tedbirleri desteklemek yerine misilleme kararı almasının hayal kırıklığı yarattığını ifade etti.

Kanada’yla iş birliğine açık olduklarını ve sorunun çözümü için hâlâ diplomatik yolların mümkün olduğunu vurguladı.

Ancak Trump, bu tavrına rağmen Kanada’nın mevcut politikalara devam etmesi durumunda ekonomik yaptırımlardan kaçamayacağını belirtti.

Fentanil Krizi Ticari Yaptırımlara Neden Oldu

Trump, ABD’de halk sağlığını tehdit eden fentanil krizine dikkat çekerek, bu sorunun sadece Çin kaynaklı olmadığını, Kanada üzerinden de ABD’ye fentanil geçişinin ciddi boyutlara ulaştığını söyledi.

Fentanil akışını engelleme amacıyla Kanada ürünlerine gümrük tarifeleri uygulama kararı aldıklarını hatırlatan Trump, Kanada'nın buna ticari misillemeyle karşılık vermesini kabul edilemez bulduğunu açıkladı.

Trump'ın ifadesine göre, 1 Ağustos’tan itibaren Kanada’dan ABD’ye ihraç edilen tüm ürünlere sektörlerden bağımsız olarak ek %35 oranında gümrük vergisi uygulanacak.

Bu vergi, mevcut sektör bazlı tarifelere ek olarak uygulanacak ve böylece Kanada menşeli ürünlerin ABD pazarındaki maliyetleri ciddi şekilde artacak.

Başka Ülkeler Üzerinden Yönlendirilen Mallara Daha Yüksek Vergi

Trump, Kanada ürünlerinin başka ülkeler üzerinden ABD’ye yönlendirilerek bu tarifelerden kaçılmasının önüne geçmek için de önlem aldıklarını duyurdu.

Bu kapsamda, Kanada menşeli olup başka ülkeler üzerinden ABD’ye ithal edilen ürünlere daha da yüksek oranlarda vergi uygulanacağı belirtildi. Trump, bu hamlenin kaçak geçişleri ve dolaylı ticaret yollarını kapatmaya yönelik olduğunu ifade etti.

ABD'de Üretim Yapan Kanada Şirketlerine Muafiyet

Trump açıklamasında, Kanada şirketlerinin ABD’de üretim yapmaları durumunda bu vergilerden muaf tutulacağını belirtti.

ABD içinde üretim yapmayı tercih eden Kanada merkezli firmaların teşvik edileceğini dile getiren Trump, bu tür yatırımlar için gerekli onay süreçlerinin hızlandırılacağını söyledi. Bu yaklaşım, ABD’nin yerli üretimi artırma stratejisine paralel olarak değerlendiriliyor.

Karşılıklı Vergi Artışlarına Net Uyarı

Trump, Kanada'nın ABD'ye karşılık olarak vergi oranlarını artırması durumunda bunun da cevapsız kalmayacağını vurguladı.

Kanada’nın ABD’ye uygulayacağı her türlü ek vergi oranının, ABD’nin Kanada’ya uyguladığı mevcut %35’lik verginin üzerine eklenerek misliyle karşılık bulacağını açıkladı. Böylelikle Trump yönetimi, olası bir ticaret savaşında geri adım atmayacaklarının sinyalini verdi.

Ticaret Açığı ve Ulusal Güvenlik Vurgusu

Trump açıklamasının devamında, Kanada ile ABD arasındaki ticari ilişkilerde sadece fentanil krizinin değil, sürdürülemez ticaret açıklarının da büyük bir sorun teşkil ettiğini belirtti.

Kanada’nın ABD ile olan ticaretinde çok sayıda vergi dışı engel, kota ve diğer korumacı uygulamalar kullanarak adaletsiz bir ticaret ortamı yarattığını savundu.

Bu dengesizliklerin yalnızca ABD ekonomisini değil, ulusal güvenliği de tehdit ettiğini ifade eden Trump, ticari önlemlerin kaçınılmaz hale geldiğini söyledi.

Diplomasi Kapısı Hâlâ Açık

Her şeye rağmen Trump, Kanada ile diyaloğa açık olduğunu ve sorunların çözülebileceğini belirtti. Özellikle fentanil krizi konusunda Kanada'nın iş birliğine gitmesi durumunda uygulanan tarifelerde esneklik gösterilebileceğini dile getirdi.

Trump, "Eğer Kanada, fentanil akışını durdurmak için bizimle birlikte çalışırsa, bu mektubun şartlarında yeniden değerlendirme yapmayı düşünebiliriz" dedi.

Ancak Trump, tarifelerin yalnızca olumlu ilişkiler sürdüğü sürece azaltılabileceğini, aksi takdirde daha da yükselebileceğini açıkça ifade etti.

Yeni Ticaret Dönemi: Eski Dostlar, Yeni Şartlar

Trump'ın açıklamaları, Kuzey Amerika ticaret dengesinde önemli değişikliklere kapı aralıyor. ABD-Meksika-Kanada Anlaşması (USMCA) çerçevesinde normalleşen ticari ilişkiler, Trump’ın yeniden yükselişe geçen korumacı politikalarıyla yeniden sarsılıyor.

Özellikle 2024 ABD başkanlık seçimlerine adaylığını açıklayan Trump’ın bu hamlesi, hem seçmenlere “Amerikan ekonomisini koruyorum” mesajı hem de Kanada’ya “daha fazla iş birliği yapın” uyarısı olarak görülüyor.

Kanada tarafının bu gelişmelere nasıl yanıt vereceği henüz netlik kazanmazken, ticaret ve gümrük politikalarında yeni bir kriz dalgasının kapıda olduğu değerlendiriliyor.

ABD’nin bu tür yüksek tarifeleri yalnızca Çin gibi rakip ülkelere değil, Kanada gibi müttefiklerine de uygulaması, uluslararası ticarette yeni bir korumacılık döneminin habercisi olabilir.

Ticaret ve Güvenlik Dengesi Arasında Zorlu Bir Süreç

Trump’ın mektubunda ve açıklamalarında açıkça görüldüğü üzere, mesele sadece ticaret değil; aynı zamanda ulusal güvenlik ve kamu sağlığı da ön planda tutuluyor.

ABD, fentanil gibi ölümcül maddelerin sınırlarından geçişini engellemek için ekonomik baskı unsurlarını kullanmaktan çekinmiyor.

Kanada'nın bu çağrıya nasıl yanıt vereceği, önümüzdeki haftalarda hem ticaret hem de diplomatik ilişkiler açısından belirleyici olacak.

Trump’ın sözleri, ABD’nin ticaret politikasının yalnızca ekonomik çıkarlarla değil, güvenlik endişeleriyle de şekillendiğini ortaya koyuyor.

İki ülke arasında süregelen iş birliği potansiyeline rağmen, karşılıklı güvensizlik ve çıkar çatışmaları kısa vadede yeni gerilimlerin yaşanmasına yol açabilir.