Fazla tüketen yandı: Devlet desteği kademeli

Yeni uygulamayla birlikte yüksek tüketimli aboneler destekten yararlanamayacak. Bu düzenleme, hem konut abonelerini hem de sanayi ve ticarethane kullanıcılarını doğrudan etkileyecek nitelikte.

Konut Aboneleri İçin Kapsam Daraltıldı

Bugüne kadar elektrik desteği uygulaması, konut aboneleri için gelir düzeyine bakılmaksızın geniş bir kitleye uygulanmaktaydı. Ancak yeni düzenleme ile bu durum değişti.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yapılan açıklamaya göre, aylık elektrik tüketimi 417 kilovatsaat (kWh) üzerinde olan konut aboneleri devlet desteğinden yararlanamayacak.

Bu karar, özellikle yüksek enerji tüketen büyük evler, çok sayıda elektrikli cihaz kullanan haneler veya çok kişilik aileler açısından önemli bir maliyet artışına neden olabilir.

Devletin hedefi, destekten sadece düşük tüketimli, dolayısıyla muhtemelen daha düşük gelirli vatandaşların faydalanmasını sağlamak ve bütçedeki yükü dengelemek.

Sanayi ve Ticarethanelere 15 Bin kWh Sınırı

Yapılan düzenlemeler sadece konut aboneleriyle sınırlı kalmadı. Sanayi kuruluşları ve ticarethane işletmeleri için de yeni bir eşik belirlendi.

Buna göre, yıllık 15 bin kWh'lik tüketimi aşan işletmeler devlet desteklerinden çıkarıldı. Bu, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için hayati önem taşıyor çünkü bu destekler, enerji maliyetlerinin bir kısmının kamu bütçesinden karşılanması anlamına geliyordu.

Sanayi ve ticarethane segmentinde belirlenen bu sınır, enerji verimliliğini artırmaya yönelik bir teşvik olarak da değerlendirilebilir.

İşletmeler, daha düşük tüketimle faaliyet göstermeye teşvik edilerek hem çevresel hem de ekonomik sürdürülebilirlik hedeflerine katkıda bulunabilir.

Destek Politikasının Arkasındaki Gerekçe

Enerji fiyatlarının küresel düzeyde artış gösterdiği ve Türkiye’nin enerji ithalatına dayalı bir yapı sergilediği bir dönemde, devletin sübvansiyonlara ayırdığı kaynak her geçen gün daha da artıyor.

Bu nedenle, desteklerin daha verimli ve hedef odaklı şekilde sunulması gerektiği görüşü ağır basmaya başladı.

Hazine üzerindeki yükü azaltmak amacıyla alınan bu karar, aynı zamanda gelir adaleti ve sosyal yardımların etkinliği açısından da değerlendiriliyor.

Yani enerji desteği, gerçekten ihtiyaç sahibi olanlara yönlendirilecek; yüksek tüketimli, dolayısıyla genelde daha yüksek gelir grubunda yer alan birey ya da kurumlara sağlanmayacak.

Yeni Uygulamanın Etkileri Ne Olacak?

Bu yeni dönemin tüketici davranışlarında önemli değişimlere yol açması bekleniyor. Özellikle konut kullanıcılarının elektrik tasarrufuna yönelmesi, gereksiz cihaz kullanımının azaltılması ve enerji verimli teknolojilere olan talebin artması olası.

Aynı şekilde işletmeler de enerji verimliliğini artıran yatırımlara yönelerek hem destekten yararlanmaya devam etmeyi hem de uzun vadede enerji maliyetlerini düşürmeyi hedefleyebilir.

Ancak bu değişikliğin olumsuz etkileri de göz ardı edilmemeli. Özellikle enerji tüketimi yüksek olan, ancak gelir seviyesi düşük haneler bu destekten mahrum kaldıklarında faturalarını ödemekte zorlanabilir.

Bu durum, sosyal yardım sisteminin başka alanlarında ek yük oluşturabilir. Bu nedenle destek sisteminin yeniden düzenlenmesi kadar, alternatif sosyal koruma mekanizmalarının da gözden geçirilmesi önem arz ediyor.

Uygulama Ne Zaman Başladı?

Yeni düzenleme 2025 yılı itibarıyla yürürlüğe girmiş durumda. Elektrik aboneleri, yıl başından bu yana yapılan tüketimlere göre destekten yararlanıp yararlanamayacaklarını görebiliyor.

Faturalarda destek tutarları ayrı kalem olarak yer alıyor ve tüketim miktarı destek kapsamını doğrudan etkiliyor.

Gelecekte Yeni Sınırlar Belirlenebilir mi?

Enerji alanında dinamik bir piyasa yapısı bulunduğundan, bu sınırların da zaman içinde yeniden gözden geçirilmesi mümkün.

Özellikle enerji fiyatlarında ciddi dalgalanmalar yaşanırsa ya da devletin enerji sübvansiyonlarına ayırdığı kaynak azalırsa, destek kapsamı daha da daraltılabilir ya da ihtiyaç sahiplerine yönelik farklı modeller geliştirilebilir.

EPDK’nın yaptığı açıklamalarda, bu tür desteklerin “hedefli sübvansiyon” ilkesi doğrultusunda yeniden şekillendirileceği vurgulanıyor.

Bu da devlet desteğinin artık daha stratejik, daha sosyal odaklı ve tüketim alışkanlıklarını değiştirmeyi hedefleyen bir araç olarak kullanılacağının işareti.

Enerji Desteğinde Yeni Denge Arayışı

Türkiye’nin enerji destek politikalarında attığı bu adım, yalnızca bir mali düzenleme değil, aynı zamanda toplumsal ve çevresel etkileri olan bir stratejik yön değişikliğini de yansıtıyor.

Artık destekten faydalanmak için sadece abone olmak değil, aynı zamanda sınırlı tüketici olmak gerekiyor.

Elektrik desteğinde harcamaya dayalı bir modelin benimsenmesi, enerji verimliliğini ve sosyal adaleti gözeten bir yaklaşım olarak değerlendirilebilir.

Ancak bu süreçte tüketiciye bilgilendirme yapılması, tasarruf yöntemlerinin yaygınlaştırılması ve ihtiyaç sahibi gruplar için ek önlemler geliştirilmesi de büyük önem taşıyor.

Elektrik faturalarında köklü bir değişiklik dönemi başladı. Devlet, elektrik tüketim desteği politikasında yeni bir uygulamaya geçerek, artık tüm hanelere sabit bir destek sunmak yerine, bu desteği tüketim miktarına göre kademeli olarak uygulamaya karar verdi.

Bu değişiklikle birlikte, elektrik tüketiminde belirli sınırların altında kalan aboneler devlet desteğinden faydalanmaya devam edecek; ancak sınırın üzerinde harcama yapanlar, elektrik faturalarının tamamını kendi bütçelerinden karşılamak zorunda kalacak.

Konut Aboneleri İçin Yeni Kriter: Aylık 417 kWh Sınırı

Yeni uygulama, öncelikle konut abonelerini doğrudan ilgilendiriyor. Buna göre, konut tipi elektrik abonelerinin her ayki elektrik tüketimlerinin 417 kilovatsaatin (kWh) altında kalması halinde devlet desteği sürecek.

Ancak bu sınırı aşan kullanıcılar için destek tamamen kaldırılacak. Yani bir başka ifadeyle, 418 kWh ve üzerindeki aylık tüketimlerde abone, kullandığı elektriğin tüm bedelini kendi ödeyecek.

Enerji sektöründeki uzmanlar, ortalama bir konutun aylık elektrik tüketiminin 200 kWh civarında olduğunu belirtiyor.

Bu da demek oluyor ki, normal bir hane halkı çoğunlukla destekten faydalanmaya devam edecek. Ancak, klima, elektrikli ısıtıcı, termosifon gibi yüksek enerji tüketen cihazları sıkça kullanan, kalabalık veya büyük metrekareli evlerde yaşayan aileler 417 kWh sınırını kolaylıkla aşabilir. Yetkililer, bu sınırın üstüne çıkan tüketimin fatura karşılığının yaklaşık 1047 TL olduğunu bildiriyor.

Ticarethaneler ve Sanayi Abonelerine Yıllık 15.000 kWh Limiti

Yalnızca hane halkı değil; ticarethaneler ve sanayi tesisleri de bu yeni düzenlemeden etkileniyor. İşletmeler için destek kriteri yıllık toplam tüketime göre belirlendi.

Bu kapsamda, yıllık elektrik tüketimi 15.000 kWh’nin altında kalan ticari ve sanayi aboneleri destekten yararlanmaya devam edebilecek.

Ancak bu sınırın aşılması durumunda, elektrik faturalarına yüzde 11'e kadar zamlı tarife uygulanabilecek.

Bu da özellikle yüksek üretim hacmine sahip sanayi kuruluşları için ciddi bir maliyet artışı anlamına geliyor.

Bununla da kalmayarak, devlet desteğinden tamamen çıkarılan işletmelere uygulanabilecek azami zam oranı da gündemde.

Piyasa Takas Fiyatı (PTF) baz alınarak yapılan hesaplamalarda, destek dışı kalan tarifelerde faturalara yüzde 93'e varan oranlarda zam gelebileceği uyarısı yapılıyor.

Devlet Desteğinden Kimler Faydalanacak?

Yeni sistemin en dikkat çeken yönlerinden biri, destekten faydalanan abone profiline ilişkin detayların netleştirilmesi oldu.

2024 yılı boyunca toplam elektrik tüketimi 5.000 kWh’nin altında kalan konut aboneleri, 2025 yılında da destekten yararlanmaya devam edecekler.

Günlük elektrik tüketimi üzerinden belirlenen destek oranlarında da kademelendirme söz konusu. Günlük ortalama tüketimi 8 kWh’nin altında kalan haneler için destek oranı yüzde 60 olarak belirlenmiş durumda.

Yani bu seviyenin altındaki tüketimlerde, fatura bedelinin yüzde 60’ı devlet tarafından karşılanmaya devam edecek. Ancak günlük ortalama tüketim 8 kWh’nin üzerine çıkarsa, bu oran yüzde 40’a düşecek.

Bu düzenleme, özellikle tasarruflu elektrik kullanımını teşvik etmeyi hedefliyor. Tüketimini sınır değerlerin altında tutan haneler daha yüksek oranlarda devlet desteğinden faydalanırken, yüksek tüketim yapan haneler bu imkândan daha az yararlanacak veya tamamen mahrum kalacak.

Tüketimini Azaltan Abonelere İkinci Şans

Yeni sistemde dikkat çeken bir başka önemli unsur ise, geçmiş yıllarda tüketim sınırlarını aşmış olan ancak sonraki dönemde tüketimini azaltan abonelere yönelik bir iyileştirme imkânının sunulması.

Yani 2025 yılı boyunca tüketimini sınırın altına çekmeyi başaran bir abone, 2026 yılında yeniden devlet destekli tarifeye geçebilecek.

Bu uygulama, enerji tasarrufunun sürdürülebilirliğini teşvik ederken, geçici bir yüksek tüketim sebebiyle sistem dışına çıkan abonelere geri dönüş imkânı tanıyor.

Böylece tüketimini dengeleyen haneler ve işletmeler, bir yıl sonra yeniden destek kapsamına alınabilecek.

Elektrik Tüketiminde Yeni Dönemin Özeti

Yeni elektrik tarifesi ve destek sistemi, hem hane halkı hem de ticari işletmeler açısından daha dikkatli ve verimli bir tüketim davranışı geliştirilmesini amaçlıyor. Artık sabit bir destek mekanizması yerine, esnek ve performansa dayalı bir destek modeli uygulanıyor.

Bu sistemde düşük tüketim ödüllendirilirken, yüksek tüketim dezavantajlı hale geliyor. Enerji tasarrufuna yönelik bireysel çabaların desteklenmesi, elektrik kaynaklarının daha verimli kullanılmasına ve ülke genelinde enerji maliyetlerinin dengelenmesine katkı sağlayabilir.

Konutlar için aylık 417 kWh altı tüketimler desteklenmeye devam edecek. Ticarethane ve sanayi için yıllık 15.000 kWh sınırı geçerli olacak. Günlük 8 kWh altı tüketimlerde yüzde 60, üzeri tüketimlerde yüzde 40 destek oranı uygulanacak.

Destek dışında kalan konut ve işletmelerin faturaları, piyasa fiyatlarına göre artabilecek; bu artış azami yüzde 93’e kadar çıkabilecek.

Geçmişte destekten çıkan aboneler, tüketimlerini düşürmeleri halinde bir sonraki yıl yeniden sisteme dahil olabilecek.

Yeni sistemin uzun vadede enerji verimliliğini artırması ve kullanıcıları daha tasarruflu alışkanlıklar edinmeye teşvik etmesi bekleniyor.

Bu nedenle hem bireylerin hem de işletmelerin tüketim alışkanlıklarını gözden geçirmesi büyük önem taşıyor.