Ürünler depolarda çürürken soğan ithal edildi!

Plansız tarım politikaları bu kez de soğanı vurdu. Üretimi azalan kuru soğanın fiyatı bir yılda neredeyse ikiye katlanmışken, üreticinin soğanı depoda çürümeye terk edilmişken, iktidar her zaman olduğu gibi çiftçiyi desteklemek yerine ithalat yapmayı seçti.

Üreticiler girdi maliyetleri nedeniyle borçlarından yakınıp, protesto için sokağa dökülürken, iktidar üç ayda Mısır ve Özbekistan’dan yaptığı soğan ithalatına, 1 milyon 366 bin dolar ödedi.

FİYATI ARTTI

Nefes'ten Yurdagül Uygun'un haberine göre yerli üretici alıcı bulamadığı için aylardır soğanlarının depolarda çürüdüğünü söylerken, bu sırada marketlerdeki soğanın fiyatına gelen zam yüzde 80’i buldu. İktidar yerli üretimi desteklemek yerine, ithalata hız verdi. Sadece mart ayında Mısır’dan 4 bin 475 ton, Özbekistan’dan ise 2 bin 345 ton kuru soğan ithal edildi.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, 2025’in ilk üç ayında kuru soğan ithalatı tam yüzde 7.285 artarak 105.7 tondan 7 bin 807 tona çıktı. Geçen yılın ilk üç ayında 34 bin 842 dolar olan soğan ithalatı, bu yıl yüzde 3.820 oranında artarak, 1 milyon 366 bin dolar oldu.

Plansız üretim, ihracatı da etkiledi. Soğan ihracatı da düşmeye devam etti. Geçen yıl soğan ihracatındaki düşüş bir önceki yıla göre yüzde 21.77 gerileyerek, 94 bin 571 tona düştü. Bu yılın ilk üç ayındaki ihracattaki azalış geçen yılın aynı dönemine göre miktar bazında yüzde 95.49, dolar bazında ise yüzde 93.17 olarak gerçekleşti.

Devletin üretim planlaması yok

Namık Kemal Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Gaytancıoğlu, soğan patates gibi ürünlerde devletin piyasa yapıcı özelliği olmadığında, üretim planlaması yapılmadığına dikkat çekerek, “Çiftçi, ‘geçen yıl para etmişti, bu yıl da soğan ekeyim’ der. Ancak bu tip öngörülerle tarım politikaları belirlenmez. Bu durum ithalatta ve ihracatta dalgalanmalara neden olur” dedi.

İthalat iç piyasayı baskılıyor

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, üreticinin soğanlarının neden depolarda çürüdüğünü şöyle anlattı: “Piyasaya ithal soğan geldiğinde stoklarda doygunluk oluşuyor. Üretici hasat yapıp soğanı satmayı düşünürken, satıcının elinde ithal soğan bulunduğu için iç piyasa baskılanıyor. Tüccar ne kadar üretim ne kadar ithal edildiğini bildiği için ona göre pozisyon alıyor. O zaman da üreticinin çuvalladığı ürünü depolama şansı olmadığı için çürüyor.”