Mantar gibi çoğaldı: Sayıları korkunç boyutlara ulaştı

Gerçekte faaliyetleri olmayan, ama tabela üstünde iş yapıyormuş gibi görünen şirketlerin sayısı artıyor.

Nefes'ten Şehriban Kıraç'ın haberine göre yakın izlemedeki krediler, batık ve varlık yönetim şirketlerine devredilen takip dosyalarıyla birlikte sorunlu krediler 2 trilyon liraya koşuyor.

Bu durum, şirketlerin nakit döngüsünde ciddi tıkanıklık yaşandığını ortaya koyarken, zombi krediler (ön ve yakın izlemede olan, yapılandırılan) toplan kredi hacminin yüzde 15’i seviyesine ulaşmış durumda. Bankalardaki kredi kanallarının kapatılmasını da üzerine ekleyince nakit döngüsü sürecinde adeta yıkım yaşanıyor.

Türkiye Bankalar Birliği’nin(TBB) raporuna göre, 2025 Mart itibarıyla yakın izlemedeki krediler 1 trilyon 463 milyar liraya ulaşırken, 431 milyar 768 milyon liralık batık krediler ve varlık yönetim şirketlerine devredilen 15 milyar TL’ye yakın takip dosyasıyla birlikte sorunlu krediler 1 milyar 910 milyar lirayı buluyor. Firmalar, konkordatolar ve borç yapılandırmaları gibi suni teneffüsle hayatta tutulmaya çalışıldıkça, zombi şirketler de artmaya başladı.

YÜZDE 20’YE ÇIKTI

Türkiye’deki firmaların yüzde 20’si zombi şirket kategorisine girmiş durumda. Bu oran, üretim gücü olan ancak finansal olarak tükenmiş şirketlerin sistemde adeta “yaşayan ölü” gibi varlık gösterdiğini anlatıyor.

Sürdürülemez borç yapılarıyla sistem içinde varlıklarını sürdüren bu firmalar, hem banka bilançolarını zorluyor hem de sağlıklı şirketler üzerinde haksız rekabet baskısı yaratıyor.

Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün araştırması Türkiye’de neredeyse her 5 şirketten birinin faaliyetlerini organik olarak değil, sürekli zarar, borçlanma ve yapay yaşam destekleri ile devam ettirdiğini ortaya koyuyor.

2025 ÇÖKÜŞ YILI OLABİLİR

Ekonomist Erol Taşdelen’e göre, 2025 yılı, Türkiye’de reel sektörün “tarihi çöküş” yılı olarak kayıtlara geçmeye aday. Makro göstergeler büyümeye işaret etse de, mikro düzeyde reel sektör firmaları iflasın eşiğinde. Kredi takip tutarları rekor seviyelere ulaşırken, icra daireleri dosya yığını altında eziliyor. Ekonomik sistem içinde birer “yaşayan ölü” haline gelen zombi şirketler çoğalıyor. Konkordato ilan eden büyük firmaların listesi her geçen gün uzuyor.

YÜZDE 15: Şirketler nakit döngüsünde ciddi tıkanıklık yaşarken, zombi krediler toplan kredi hacminin yüzde 15’i seviyesine ulaşmış durumda.

1.9 TRİLYON TL: Yakın izlemedeki 1.5 trilyon lira, 431.8 milyar liralık takipteki kredi ve varlık yönetim şirketlerine devredilen 15 milyar TL ile sorunlu krediler 1.9 trilyon lirayı aşıyor.

EN YÜKSEK ORAN TEKSTİLDE

Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) yayımladığı son küresel değerlendirme raporuna göre, Türkiye zombi şirket oranında dünya genelinde ilk sıraya yerleşmiş durumda. Uzmanlar bu şirketlerin, piyasada rekabeti bozduğunu ve ekonomide verimlilik kaybına yol açtığını belirtiyor. IMF’ye göre Türkiye’deki şirketlerin yaklaşık yüzde 13’ü borçlarını çeviremeyen, ancak faaliyetlerine devlet teşvikleri ya da kredilerle devam eden zombi şirket statüsünde bulunuyor. En yüksek zombi şirket oranı yüzde 25 ile tekstilde bulunurken, inşaat yüzde 20 ile ikinci, lojistik ise yüzde 15 ile üçüncü sırada yer alıyor. Bu alanlardaki firmalar, artan hammadde ve enerji maliyetleriyle birlikte kredi faizlerinin yükselmesi nedeniyle ciddi finansal baskı altında faaliyet gösteriyor.