Bireysel borç çıkmazı: Takip sayısı ve alacak tavan yaptı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi verilerine göre, bireysel kredi veya kredi kartı borcunu ödeyemediği için yasal takip sürecine giren kişi sayısında ciddi bir artış yaşandı.

Türkiye ekonomisinde son yıllarda yaşanan yüksek enflasyon, döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve faiz oranlarındaki artış, vatandaşların gelir-gider dengesini olumsuz etkiledi.

Artan temel ihtiyaç fiyatları karşısında hane gelirlerinin yetersiz kalması, birçok bireyi kredi ve kredi kartı gibi finansal araçlara yöneltti.

Ancak alınan borçların geri ödenmesi noktasında yaşanan sıkıntılar, finansal yapı üzerinde baskı yaratıyor.

Özellikle son aylarda temel tüketim kalemlerine gelen zamlar, kira fiyatlarındaki artış ve enerji maliyetlerinin yükselmesi, hane bütçelerini zorluyor.

Birçok vatandaş, gelirlerini aşan harcamalarını finanse etmek için kredi kartlarına veya bireysel kredilere başvuruyor. Fakat gelirlerde yeterli artış olmayınca borçların ödenmesi giderek zorlaşıyor.

Yasal Takipteki Kişi Sayısı Hızla Yükseliyor

Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi'nin yayımladığı son verilere göre, yılın ilk yarısında bireysel kredi borçlarından veya kredi kartı borçlarından dolayı yasal takibe düşen kişi sayısında kayda değer bir artış görüldü. Bu durum, finansal baskının artık sürdürülemez bir boyuta ulaştığını gösteriyor.

Önceki yıllara kıyasla takip oranlarındaki bu artış, borç yönetiminde yaşanan zorlukların yanı sıra genel ekonomik ortamın da etkilerini yansıtıyor.

Vatandaşlar borçlarını ödemekte zorlanırken, bankalar da tahsil edemedikleri alacaklarını hukuki süreçlere taşıyor.

Bireysel Krediler ve Kredi Kartı Borçları Neden Artıyor?

Bireysel krediler ve kredi kartı borçlarındaki artışın arkasında birkaç temel sebep bulunuyor. İlk olarak, tüketiciler özellikle ani ihtiyaçlarını karşılamak, sağlık, eğitim ya da acil durum harcamalarını finanse etmek amacıyla kredi kullanıyor. Ayrıca, nakit akışı sıkışıklığı yaşayan bireyler, geçici çözüm olarak kredi kartlarına yöneliyor.

Öte yandan, bazı bireyler lüks tüketim harcamalarını finanse etmek için de borçlanmayı tercih ediyor. Tatil, elektronik eşya alımları veya sosyal harcamalar gibi kalemler için yapılan harcamalar da borç yükünü artırabiliyor.

Fakat borçların geri ödenmesi için düzenli ve yeterli bir gelir akışına ihtiyaç var. Gelir yetersiz kaldığında borçlar büyüyerek finansal bir kısır döngüye dönüşüyor.

Faiz Oranlarındaki Yükseliş Etkili Oldu

Merkez Bankası'nın politika faizinde yaptığı artışlar sonrasında bankaların kredi faiz oranları da yükseldi. Bu durum, mevcut kredilerin maliyetini artırırken, yeni kredi kullanmak isteyen vatandaşlar için de borçlanma koşullarını zorlaştırdı.

Faiz oranlarındaki artış nedeniyle özellikle tüketici kredileri ve kredi kartı borçlarının faiz yükü daha da ağırlaştı.

Bu durum, borcunu ödemekte zaten zorlanan bireylerin yükünü artırarak geri ödeme kabiliyetini daha da düşürdü. Borcunu zamanında ödeyemeyen kişi sayısında artış yaşandı.

Yasal Takibe Düşenler Ne Yapmalı?

Yasal takibe düşen bireyler için borç yönetimi süreci oldukça kritik. İlk olarak, bankalarla iletişime geçerek borç yapılandırması talebinde bulunmak önemli bir adım olabilir. Bankalar, ödeme gücüne uygun yeni taksitlendirme seçenekleri sunabiliyor.

Ayrıca, borçluların gelir-gider dengelerini gözden geçirerek gereksiz harcamalardan kaçınmaları ve bütçelerini daha dikkatli yönetmeleri öneriliyor.

Bazı durumlarda borç kapatma kredileri ya da daha düşük faizli refinansman kredileri kullanılarak mevcut borçlar yeniden yapılandırılabiliyor.

Tüketici Derneklerinden Uyarılar

Tüketici dernekleri ise vatandaşları borçlanma konusunda daha dikkatli olmaya çağırıyor. Kredi kullanmadan önce ödeme planlarının detaylı bir şekilde hesaplanması, gelirle uyumlu taksitlerin seçilmesi ve gereksiz borçlanmadan kaçınılması gerektiği vurgulanıyor.

Ayrıca, kredi kartı borçlarının asgari tutarını ödemek yerine mümkün olduğunca tamamının ödenmesi, faiz yükünü azaltmak için etkili bir yöntem olarak gösteriliyor.

Borçluluk Seviyesi Ekonomiyi Nasıl Etkiliyor?

Bireysel borçluluk oranının artması, sadece bireylerin değil aynı zamanda ülke ekonomisinin geneline yayılan olumsuz etkiler yaratıyor.

Tüketicilerin gelirlerinin büyük kısmını borç ödemeye ayırmaları, iç tüketimi ve tasarruf oranlarını olumsuz etkiliyor.

Ayrıca, bankaların tahsil edemedikleri krediler nedeniyle karşılık ayırmak zorunda kalmaları, finansal sistemde de riskleri artırıyor. Bu durum, kredi arzının daralmasına ve finansman maliyetlerinin artmasına neden olabiliyor.

Gelecek Dönem İçin Beklentiler

Ekonomi yönetiminin önümüzdeki dönemde atacağı adımlar, bireysel borçluluk oranlarını doğrudan etkileyecek.

Enflasyonla mücadele kapsamında alınan sıkı para politikası tedbirlerinin etkisiyle faiz oranları yüksek seyrini sürdürebilir. Bu da yeni borçlanmaları daha maliyetli hale getirecek.

Ancak gelir artışı sağlayacak ekonomik büyüme hamleleri ve istihdam artışı sağlanırsa, bireylerin borç ödeme kabiliyeti yeniden artabilir.

Ayrıca, bankaların borçlulara yönelik daha esnek yapılandırma çözümleri sunması, borç krizinin derinleşmesini önleyebilir.

Türkiye’de bireylerin kredi ve kredi kartı borçlarından kaynaklı yasal takip oranları, ekonomideki sıkışıklığın ve vatandaşların alım gücündeki düşüşün açık bir göstergesi olarak karşımıza çıkıyor.

Artan yaşam maliyetleri karşısında gelirlerini dengelemekte zorlanan vatandaşlar, borçlanma yoluyla geçimlerini sürdürüyor; ancak bu borçların geri ödenememesi durumunda hukuki süreçler kaçınılmaz hale geliyor.

Uzmanlar, hem bireylerin borçlanma konusunda daha temkinli olması gerektiğini hem de finansal kuruluşların ödeme güçlüğü yaşayan borçlulara kolaylık sağlayıcı çözümler sunması gerektiğini belirtiyor. Aksi halde bireysel borç krizinin sistemik bir riske dönüşme ihtimali gündeme gelebilir.

Türkiye’de bireysel finansman araçlarının kullanımında yaşanan artışa paralel olarak, bu borçların ödenememesi nedeniyle yasal takibe düşen kişi sayısında da dikkat çekici bir yükseliş yaşanıyor.

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) tarafından paylaşılan güncel verilere göre, 2025 yılının mayıs ayında bireysel kredi ve kredi kartı borçlarını ödeyemeyerek yasal takibe düşen kişi sayısı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla artış gösterdi.

TBB Risk Merkezi'nin yayımladığı raporda yer alan bilgilere göre, 2025 yılı mayıs ayında yalnızca bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe alınan kişi sayısı 162 bin 617 olarak kaydedildi.

Aynı ay içerisinde bireysel kredi borcunu ödeyemediği için yasal takibe intikal eden kişi sayısı ise 171 bin 123 olarak belirlendi. Bu veriler, tüketicilerin kredi kartı ve bireysel kredi borçlarını ödemekte zorlandıklarını ortaya koyuyor.

Yılın ilk beş ayına ilişkin veriler incelendiğinde, ekonomik koşulların bireysel borçlular üzerindeki etkisi daha net bir şekilde görülüyor.

2025 yılının ocak-mayıs döneminde bireysel kredi veya kredi kartı borçları nedeniyle yasal takibe intikal eden toplam kişi sayısı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 39 oranında artarak 1 milyon 39 bin kişiye ulaştı. Bu rakam, son yılların en yüksek seviyelerinden biri olarak dikkat çekiyor.

Finansal sektör açısından endişe yaratan bir diğer önemli veri ise tasfiye olunacak alacaklardaki artış oranı.

Risk Merkezi tarafından açıklanan bilgilere göre, bireysel krediler ve bireysel kredi kartlarını kapsayan toplam tasfiye olunacak alacak tutarı, mayıs 2025 itibarıyla yıllık bazda yüzde 177 gibi oldukça yüksek bir artış göstererek 199 milyar TL’ye yükseldi.

Bu durum, borçlarını ödeyemeyen kişi sayısındaki artışın bankaların bilançosuna da olumsuz yansıdığını gösteriyor.

Artışın Nedenleri: Ekonomik Sıkıntılar ve Tüketici Davranışları

Bireysel borçlulukta yaşanan bu yükselişin temel nedenleri arasında yüksek enflasyon, artan yaşam maliyetleri ve gelir-gider dengesindeki bozulma ön plana çıkıyor.

2024 ve 2025 yıllarında Türkiye ekonomisinde yaşanan fiyat artışları, özellikle sabit gelirli kesimi olumsuz etkiledi.

Maaş ve gelirlerdeki artışın enflasyon karşısında yetersiz kalması, vatandaşların kredi kartına ve bireysel kredilere daha fazla yönelmesine yol açtı.

Özellikle temel tüketim harcamalarını karşılamak için kredi kartı kullanımının artması, bireyleri kısa vadeli borçlanmaya itti.

Ancak yükselen faiz oranları nedeniyle bu borçların geri ödenmesi her geçen gün daha da zorlaştı. Faiz oranlarının yükselmesiyle birlikte, bireylerin borç yükü ağırlaştı ve geri ödeme güçlüğü yaşayan kişi sayısı hızla arttı.

Borçluluk Sarmalı Derinleşiyor

Uzmanlar, bireysel borçlanmanın sürdürülebilir seviyelerin üzerine çıktığına dikkat çekiyor. Tüketiciler, borçlarını ödeyebilmek için yeni krediler çekmek zorunda kalıyor, bu da borçluluk döngüsünü derinleştiriyor.

Gelirlerin yetersiz kaldığı bir ortamda borç kapatmak için borçlanma yoluna gidilmesi, finansal sorunların daha da büyümesine yol açıyor.

Bu durum yalnızca borçlu bireyleri değil, aynı zamanda finans sektörünü de risk altına sokuyor. Bankaların tahsil edilemeyen kredi oranları artarken, bu alacakların karşılık ayrılması gerekliliği, finans kuruluşlarının kârlılığını olumsuz etkiliyor. Tasfiye olunacak alacaklardaki artış, bankacılık sektörünün bilanço kalitesinde bozulmaya işaret ediyor.

Sosyal ve Psikolojik Etkiler

Bireysel borçlanmadaki artış, ekonomik etkilerinin yanı sıra sosyal ve psikolojik boyutlarıyla da önemli sonuçlar doğuruyor.

Borç yükü altında ezilen bireylerde stres, kaygı ve depresyon gibi ruhsal sorunlar artarken; aile içi huzursuzluklar ve toplumsal refah seviyesinde düşüş gözlemleniyor.

Özellikle genç nüfusun kredi kartı ve tüketici kredilerine yönelmesi, finansal okuryazarlık eksikliği nedeniyle borç yönetiminde ciddi sorunlar yaşanmasına sebep oluyor.

Uzmanlar, finansal eğitimlerin artırılması ve tüketicilerin bilinçli borçlanma konusunda bilgilendirilmesi gerektiğini vurguluyor.

Önümüzdeki Döneme İlişkin Beklentiler

Ekonomi yönetiminin aldığı sıkı para politikası önlemleri ve bankacılık düzenlemeleri, kredi büyümesini sınırlamayı amaçlıyor.

Ancak mevcut borç stoku ve ödeme güçlüğü yaşayan kişi sayısındaki artış dikkate alındığında, kısa vadede borçluluk sorununun çözülmesi beklenmiyor.

Tüketici borçlarının sürdürülebilir seviyelere çekilebilmesi için ekonomik istikrarın sağlanması, enflasyonun kontrol altına alınması ve gelir seviyelerinin artırılması gerekiyor.

Aksi takdirde, önümüzdeki aylarda da yasal takibe düşen birey sayısının artmaya devam etmesi olasılığı oldukça yüksek.

2025 yılı mayıs ayı itibarıyla Türkiye’de bireysel kredi ve kredi kartı borçlarından dolayı yasal takibe intikal eden kişi sayısındaki artış, ekonomik zorlukların tüketici finansmanı üzerindeki baskısını gözler önüne seriyor.

Borçların sürdürülebilir şekilde yönetilebilmesi için hem bireylerin hem de finansal kuruluşların daha temkinli hareket etmesi gerekiyor. Aynı zamanda, ekonomi politikalarının borç yükünü hafifletici yönde şekillendirilmesi önem taşıyor.

Kısacası, bireysel borçlanma sorunu yalnızca bir finansal mesele değil, aynı zamanda ekonomik, sosyal ve psikolojik boyutlarıyla kapsamlı bir sorun hâline gelmiş durumda. Bu durumun yönetilmesi için çok boyutlu ve kapsayıcı çözüm stratejilerine ihtiyaç duyuluyor.