Gıdada dijital devrim: Karekod zorunluluğu başlıyor

Bu yenilikçi adım sayesinde vatandaşlar, alışveriş yaptıkları veya yemek yedikleri işletmelerin denetim bilgilerine anında ulaşabilecek.

Karekod uygulaması, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın gıda güvenliğine yönelik dijitalleşme hedeflerinin önemli bir parçası olarak öne çıkıyor.

Geçtiğimiz yıl pilot olarak bazı bölgelerde uygulamaya alınan sistem, hem vatandaşlardan hem de sektör temsilcilerinden olumlu geri dönüşler aldı. Uygulamanın gördüğü ilgi üzerine, Bakanlık bu sistemi ülke genelinde yaygınlaştırma kararı aldı.

Yarından itibaren yürürlüğe girecek düzenleme doğrultusunda; süpermarketler, bakkallar, kasaplar, manavlar gibi perakende gıda satış yerlerinin yanı sıra restoranlar, kafeler, lokantalar, otel mutfakları, yemekhaneler ve benzeri toplu tüketim yapılan tüm noktalar, işletme bilgilerinin yer aldığı karekodları görünür şekilde teşhir etmekle yükümlü olacak.

Denetim Bilgilerine Anında Erişim

Tüketiciler, herhangi bir gıda işletmesinde sunulan karekodu akıllı telefonlarıyla taratarak, o işletmeye dair denetim geçmişine ulaşabilecek.

Sistem üzerinden işletmenin en son ne zaman denetlendiği, denetim sonucu herhangi bir olumsuzluk tespit edilip edilmediği gibi bilgiler görülebilecek. Ayrıca, işletmenin kayıt ve onay durumu gibi resmi bilgileri de sorgulanabilecek.

Bu sayede vatandaş, hizmet aldığı işletmenin hijyen ve gıda güvenliği açısından hangi standartları sağladığını doğrudan öğrenebilecek.

Gıda kaynaklı sağlık sorunlarının önüne geçilmesinde önemli görev alacak bu sistem, aynı zamanda işletmelerin de daha şeffaf ve sorumlu davranmalarını teşvik edecek.

Gıda Güvenliğinde Şeffaflık ve Güven Artıyor

Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri, karekod uygulamasının temel amacının gıda güvenliği zincirinde şeffaflık sağlamak olduğunu vurguluyor.

Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, "Tüketicilerimize sağlıklı ve güvenilir gıdaya ulaşmaları konusunda daha fazla bilgi sunmak istiyoruz. Bu uygulamayla birlikte vatandaşlarımız, sadece raftaki ürünün değil, o ürünü sunan işletmenin de geçmişine dair bilgi sahibi olabilecek" ifadeleri yer aldı.

Bakanlık ayrıca, yeni sistemle birlikte vatandaşların bilinçli tüketici davranışları sergilemesinin teşvik edileceğini, bu durumun da doğrudan veya dolaylı olarak genel gıda kalitesine olumlu yansıyacağını belirtiyor.

Şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine dayanan bu uygulamanın, uzun vadede sektörde önemli bir kültürel dönüşüm yaratması bekleniyor.

İşletmeler İçin Hem Sorumluluk Hem Fırsat

Yeni uygulama, yalnızca tüketiciye değil, gıda işletmelerine de birçok avantaj sunuyor. Uygulama sayesinde, düzenli olarak denetimden geçen ve herhangi bir olumsuzluğa rastlanmayan işletmeler, bu durumu tüketiciye kolayca gösterebilecek.

Temiz ve güvenli üretim yapan işletmeler, karekod aracılığıyla bunu doğrudan kanıtlayarak rekabet avantajı elde edebilecek.

Ayrıca, sistemin yaygınlaşmasıyla birlikte denetim süreçlerinin daha şeffaf ve izlenebilir hale gelmesi, sektör genelinde kaliteyi artırıcı bir etki yaratacak. Bu bağlamda karekod uygulaması, yalnızca bir kontrol aracı değil; aynı zamanda kaliteli hizmet sunan işletmelerin ödüllendirilmesini sağlayan bir sistem olarak da değerlendiriliyor.

Uygulama Nasıl Çalışacak?

Karekod sistemi oldukça basit bir mantıkla çalışıyor. Her gıda işletmesine özel bir karekod tanımlanıyor ve bu karekod, işletmenin girişine ya da görünür bir yerine yerleştiriliyor.

Tüketici, telefonunun kamerasıyla bu kodu okutarak doğrudan Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sistemine yönlendiriliyor.

Açılan sayfada işletmeye ait denetim bilgileri, onay belgeleri ve kayıt durumu gibi birçok bilgiye ulaşılabiliyor.

Bu sistem, tüketiciye herhangi bir mobil uygulama indirme zorunluluğu getirmiyor. Basit bir internet bağlantısı olan akıllı telefon yeterli oluyor.

Kullanıcı dostu arayüzü sayesinde tüm bilgiler sade bir dille sunuluyor. Ayrıca, sistem sürekli güncellenerek en güncel veriler tüketiciye sunuluyor.

Tüketiciye Bilinç, Sektöre Güven

Gıda kaynaklı sağlık sorunlarının önemli bir kısmı, üretim ve hizmet sunum süreçlerinde yaşanan aksaklıklardan kaynaklanıyor.

Bu nedenle tüketicilerin işletmelere dair bilgi sahibi olması, potansiyel sağlık risklerini azaltmada büyük görev alıyor. Karekod uygulaması da bu noktada bir bilinçlendirme aracı işlevi görüyor.

Özellikle toplu tüketimin yoğun olduğu okul kantinleri, öğrenci yurtları, hastane yemekhaneleri gibi alanlarda uygulamanın yaygın kullanımı, kamu sağlığının korunması açısından ayrı bir önem taşıyor. Uygulama sayesinde veliler, öğrencilerin yemek yediği yerin denetim durumunu anında öğrenebilecek.

Gelecek Adımlar

Tarım ve Orman Bakanlığı, karekod uygulamasının ilerleyen dönemde daha da geliştirileceğini ve farklı modüllerle destekleneceğini duyurdu.

Bu kapsamda, tüketici şikayetlerinin doğrudan sistem üzerinden iletilebilmesi, denetim sonuçlarının analiz edilebilir hale gelmesi ve yapay zekâ destekli risk analizlerinin entegre edilmesi gibi adımlar planlanıyor.

Ayrıca, uzun vadede bu sistemin yalnızca gıda sektöründe değil; kuaför, güzellik salonu, otel ve konaklama tesisleri gibi diğer hizmet sektörlerine de uyarlanması gündemde.

Türkiye genelinde yarından itibaren zorunlu hale gelecek karekod uygulaması, hem tüketicilerin gıda işletmelerine dair bilgiye kolayca ulaşmasını sağlayacak hem de işletmelerin daha şeffaf ve güvenilir bir şekilde faaliyet göstermesine katkıda bulunacak.

Gıda güvenliğinde dijitalleşme yolunda atılan bu adım, sağlıklı bir toplumun inşasında önemli bir görev alacak gibi görünüyor.

Gıda güvenliği ve tüketici bilgilendirmesi alanında önemli bir adım daha atılıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından başlatılan ve bugüne dek gönüllülük esasına göre uygulanan karekod sistemi, 28 Temmuz 2025 itibarıyla gıda satışı ve toplu tüketim alanlarında faaliyet gösteren işletmeler için zorunlu hale gelecek.

Bu kapsamda, satış yapan marketler, kasaplar ve hizmet sunan restoran, lokanta, kafeterya gibi yerlerin, özel olarak oluşturdukları karekodu tüketicilerin kolaylıkla görebileceği bir noktaya yerleştirmesi gerekecek.

Tüketici Mobil Uygulamayla Karekodu Tarayacak

Bu sistem sayesinde vatandaşlar, alışveriş yaptıkları ya da yemek yedikleri mekanların gıda güvenliği açısından durumunu doğrudan öğrenebilecek.

Tüketiciler, mobil cihazlarına yükledikleri “Tarım Cebimde” adlı uygulama aracılığıyla işletmede bulunan karekodu taratarak, işletmeye ait birçok bilgiyi görüntüleyebilecek.

Karekod okutulduğunda, işletmenin Bakanlık nezdinde kayıtlı olup olmadığı, kayıt/onay numarası, resmi unvanı, açık adresi ve son denetim tarihi gibi detaylara ulaşmak mümkün olacak.

Bu uygulama ile hem vatandaşın güvenilir gıdaya erişimi kolaylaşacak hem de resmi denetimlerin şeffaflığı artırılarak kamuoyu denetiminin önü açılmış olacak.

Bakanlık, bu sistemin aynı zamanda tüketicinin menfaatlerini koruma açısından da önemli bir araç olduğuna dikkat çekiyor.

İşletmeler Karekodlarını Nasıl Oluşturacak?

Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nde görev yapan Bitkisel Gıdalar Çalışma Grubu Sorumlusu Çiğdem Kurtar, karekod uygulamasının ilk olarak Haziran 2024'te başlatıldığını ve bugüne kadar gönüllü olarak kullanıldığını ifade etti. Ancak artık belirli sektörler için bu uygulama zorunlu hale getiriliyor.

Kurtar, gıda işletmelerini üç ana başlık altında değerlendirdiklerini vurguladı: üretim, satış ve toplu tüketim.

Üretim yapan tesislerde (örneğin un fabrikaları, süt işleme tesisleri vb.) karekod sistemi şu an için isteğe bağlı olarak sürdürülecek.

Buna karşılık satış (örneğin süpermarketler, şarküteriler) ve toplu tüketim (örneğin restoranlar, fast-food zincirleri, kafeler) yerlerinde uygulama artık mecburi olacak.

İşletmeciler, Bakanlığın “” internet sitesi üzerinden kendilerine ait karekodu kolaylıkla oluşturabilecek.

Bunun için yalnızca vergi kimlik numarası ya da TC kimlik numarası ile birlikte Bakanlıktan alınmış işletme kayıt numarasının sisteme girilmesi yeterli olacak. Kurtar, herhangi bir başvuru süreci, belge sunumu ya da ücret ödeme zorunluluğunun bulunmadığını belirtti. İşletmeler 7 gün 24 saat boyunca istedikleri an bu karekodu dijital ortamda hazırlayıp çıktı alabilecek.

Karekodu Görünür Yere Asmak Yeterli

Karekodu oluşturan işletmelerin, bu görseli müşterilerin kolayca görebileceği şekilde bir yere asması yeterli olacak.

Çiğdem Kurtar, karekodu gören tüketicinin, o işletmenin Bakanlık nezdinde kayıtlı, resmi denetimlerden geçen bir yer olduğunu anlayacağını ifade etti.

Bu sayede tüketici, tercih ettiği işletmenin yasal düzenlemelere uygun şekilde faaliyet gösterdiğini, dolayısıyla sunduğu gıdaların denetlenmiş olduğunu bilecek.

Ayrıca, karekodu tarayan tüketiciler, işletme hakkında uygunsuz bir durumla karşılaşmaları halinde “Alo 174 Gıda Hattı” üzerinden Bakanlığa şikayette bulunabilecek. Bu da tüketicilere sadece bilgi alma değil, doğrudan denetim sürecine katkıda bulunma imkânı da sunacak.

Denetimlere Uymayan İşletmelere Yaptırım Uygulanacak

Uygulamanın zorunlu hale gelmesiyle birlikte Bakanlık denetimleri de bu çerçevede şekillenecek. Hem rutin denetimler sırasında hem de tüketici şikayetleri üzerine yapılan kontrollerde karekod sistemini kullanmayan işletmelere para cezası uygulanacak.

Bu adımla birlikte, tüm satış ve toplu tüketim işletmelerinin mevzuata uygun hareket etmesi teşvik edilecek.

Kurtar, gıda kontrollerinde yüksek teknolojiye dayalı analiz yöntemlerinin kullanıldığını belirtti. Resmi kontroller sırasında gıda ürünlerinden steril koşullarda numuneler alındığını, lazer termometrelerle sıcaklık kontrolleri yapıldığını, bazı durumlarda ise DNA düzeyinde analizlerin gerçekleştirildiğini ifade etti. Tüm bu işlemler, gıda güvenliği standartlarına uygunluk açısından büyük önem taşıyor.

Tüketici Bilinci ve Katılımı Ön Planda

Yeni sistemin başarılı şekilde hayata geçebilmesi için yalnızca resmi denetimler değil, tüketici duyarlılığı da büyük önem taşıyor.

Kurtar, “Unutmayalım ki en iyi denetçi tüketicinin kendisidir” diyerek vatandaşlara çağrıda bulundu. Bakanlık, sistemin tanıtımı ve yaygınlaştırılması amacıyla çeşitli bilgilendirme kampanyaları da düzenleyecek. Vatandaşların “Tarım Cebimde” uygulamasını aktif olarak kullanmaları ve “” adresini takip etmeleri öneriliyor.

Bu kapsamda, sadece işletmelerin değil, tüm toplumun gıda güvenliğine duyarlılıkla yaklaşması gerektiği vurgulanıyor.

Çünkü en nihayetinde herkes birer tüketici ve herkesin sağlıklı, güvenli gıdaya ulaşma hakkı var. İşte bu uygulama da tam olarak bu hakkı korumaya yönelik önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.