Halkın cebinden günde 37.8 milyar lira çıkacak!

Geçen yıl eylül ayında hazır­lanan 2025-2027 dönemi Orta Vadeli Programında (OVP) bu yılın tümündeki vergi gelirinin 11,1 trilyon lira olması hedef­lenmişti.

Hazine ve Maliye Ba­kanlığı’nın açıkladığı bu yılın ilk sekiz ayı itibarıyla gerçek­leşmelere göre bu dönemde vergi gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 56,1 ar­tışla 56,8 trilyon liraya ulaştı.

Dünya'dan Naki Bakır'ın yazısına göre vergi gelirlerinde başlangıç he­define göre ilk sekiz aylık ger­çekleşme yüzde 61,7 oldu. Ge­çen ay hazırlanan 2026-2028 dönemine ait yeni OVP’de ise 2025 yılının tümünde devletin vergi gelirinin 10,7 trilyon lira ile başlangıç hedefinin altında gerçekleşeceği tahmin edildi.

Bütçe 17 Ekim’e kadar Meclis’te

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 30 Tem­muz 2025’ten itibaren girdi­ği yaz tatilinin sona ermesiy­le 1 Ekim’de 28’inci yasama dönemi 4’üncü yasama yılı­na başladı. Yeni yasama yılın­da, 11’inci Yargı Paketi, 2026 bütçe görüşmeleri, ÖTV dü­zenlemeleri, İklim Kanunu ve emekli maaş zammı gibi önemli gündem maddeleri ele alınacak. Anayasanın 161’inci maddesi ve 5018 sayılı Kanu­nun 18’inci maddesi uyarınca Cumhurbaşkanlığınca hazır­lanan Merkezi Yönetim Büt­çe Kanun Teklifinin, mali yıl­başından en az yetmiş beş gün önce (17 Ekim’de) Cumhur­başkanı tarafından TBMM’ye sunulması gerekiyor.

2026 yılı bütçe yasası, OVP’de öngörülen bütçe he­deflerine göre hazırlanıyor. TBMM Başkanlığına sunu­lan teklif, aralık ayında kurum bazında görüşme takvimine göre Plan ve Bütçe Komisyo­nu ve Genel Kurulda görüşü­lerek kabul edildikten sonra yasalaşarak yürürlüğe gire­cek. OVP hedeflerine göre ha­zırlanan bütçe büyüklükleri TBMM’deki görüşme süre­cinde büyük oranda korunu­yor, ancak verilen tekliflerle küçük değişiklikler olabiliyor.

2025’te vergi artışı yüzde 46,9

Ekonominin üç yıllık ye­ni yol haritası niteliğinde­ki 2026-2028’e ait OVP’de yer alan projeksiyonlara göre 2025’in tümünde toplam bütçe gelirinin 2024 gerçek­leşmesine göre yüzde 43,7 ar­tışla 12 trilyon 465,9 milyar liraya, bütçe harcamalarının ise yüzde 36,1 artışla 14 tril­yon 674,1 liraya ulaşacağı, yıl­lık bazda 2 trilyon 208,3 mil­yar lira bütçe açığı verileceği tahmin ediliyor.

Bütçe gelir­leri kapsamında vergi tahsila­tına ilişkin gerçekleşme tah­mini ise yüzde 46,9 artışla 10 trilyon 733,9 milyar lira. Bu tahminlere göre 2025 yılında bütçe harcamaları başlangıç hedefine göre lehte sapma ile bunun yüzde 0,4 altında ka­lırken, bütçe gelirleri aleyhte sapma ile başlangıçta hedef­lenenin yüzde 2,6, bu kapsam­da vergi geliri de yüzde 3,6 al­tında kalacak. Başlangıçta 1 trilyon 930,7 milyar lira olarak öngörülen bütçe açığının ise yüzde 14,4’lük aleyhte sapma ile 2 trilyon 208,3 milyar liraya ulaşacağı tahmin ediliyor.

2026’da günde 8,4 milyar daha fazla vergi

2026-2028 döneminde ait yeni OVP’de, 2026 yılı toplam bütçe geliri 16 trilyon 216,1 milyar, bu kapsamda vergi tahsilatı 13 trilyon 783,1 mil­yar; bütçe harcamaları 18 tril­yon 928,8 milyar ve bütçe açı­ğı 2 trilyon 712,7 milyar lira olarak hedefleniyor.

2025 gerçekleşme tahmin­leri ile oranlandığında toplam gelirde yüzde 30,1, bu kapsam­da vergi tahsilatında yüzde 28,4, toplam bütçe giderinde yüzde 29, bütçe açığında yüz­de 22,8 oranında cari büyüme hedefleniyor. OVP’de tüketici fiyatları bazında (TÜFE) yüz­de 16 olan 2026 yılı enflasyon hedefine göre ise gelecek yıl toplam bütçe gelirinde yüzde 12,1, vergi gelirinde yüzde 10,7, toplam bütçe harcamasında yüzde 11,2 ve açıkta yüzde 5,9 “reel” artış öngörülüyor.

2025 gerçekleşme tahmini tutarsa ve 2026’da öngörülen vergi geliri hedefine ulaşılır­sa, bu yıl günde ortalama 29,4 milyar lira olan kişi başına vergi ödemesi, gelecek yıl 8,4 milyar lira daha fazla olmak üzere 37,8 milyar liraya yük­selmiş olacak.

2026’da günlük faiz yükü 7,5 milyar TL

Yeni OVP’de kamunun fa­iz ödemelerinin ise yüzde 5,3’lük aleyhte sapma ile 2 trilyon 52,7 milyar TL’ye ula­şarak başlangıç hedefini aşa­cağı tahmin edildi. Buna göre 2025’te faiz ödemeleri 2024’te gerçekleşen tutara göre yüzde 61,6 artacak. 2024 yılında yüz­de 17,4 olan, 2025 başlangıç hedeflerinde yüzde 17,5 öngö­rülen faiz ödemelerinin vergi gelirine oranı bu yılın tümün­de yüzde 19,1 olacak.

2026 yılında ise bütçede fa­iz ödemelerinin bu yılki ger­çekleşme tahminine göre 33,6 artışla 2 trilyon 741,7 milyar lirada kalması hedefleniyor. Buna göre 2025 yılında devle­tin günde ortalama 5,6 milyar lira olan faiz ödemesi 2026’da 7,5 milyar liraya yükselecek. 2026 hedefleri faiz/vergide ise yüzde 19,9’luk bir dengeye işaret ediyor.

Bir süredir devam eden fa­iz indirimleri ve enflasyon­daki düşüş dolayısıyla bütçe­deki faiz yükünde 2026’daki cari artış oranı önceki yıllara kıyasla daha düşük öngörül­mekle birlikte oran, yıllık enf­lasyon hedefinin iki katından yüksek. Önceki yıllara ilişkin hedef ve gerçekleşmelerin karşılaştırması, kamu borç­lanma gereğindeki artış iv­mesinin sürmesi durumun­da 2026 faiz ödemelerinde de başlangıç hedefinin aşılabile­ceğini gösteriyor.

3 yılda halk 48,1 trilyon TL vergi, devlet 9,1 trilyon TL faiz ödeyecek

2026-2028 dönemine ilişkin OVP hedefleri, halkın vergi, devletin de faiz yükünün gelecek üç yıl boyunca büyümeye devam edeceğine işaret ediyor. OVP projeksiyonlarında vergi gelirlerinin; enflasyonun tek haneye indirilmesi hedeflenen 2027 yılında yüzde 16,3 artışla 16 trilyon 33,7 milyar, 2028 yılında da yüzde 14,1 artışla 18 trilyon 294,7 milyar lira olması öngörülüyor. Faizde ise 2027 için beklenen tutar yüzde 10,9 artışla 3 trilyon 39,8 milyar ve 2028’de öngörülen yüzde 10,1 artışla 3 trilyon 346,1 milyar lira.

Bu projeksiyonlara göre 2026-2028 döneminde halktan toplam 48 trilyon 111,5 milyar TL vergi toplanırken, devlet tarafından bunun yaklaşık beşte biri oranında 9 trilyon 127,6 milyar lira faiz ödenecek. Projeksiyonlara göre günlük ortalama vergi tahsilatı 2027’de 43,9 milyar lira, 2028’de 50,1 milyar liraya; devletin günde ödeyeceği ortalama faiz de 8,3 milyar ve 9,2 milyar liraya yükselecek. Büyük bölümü tüketimden alınan dolaylı vergi kalemlerinden sağlanan vergi gelirlerinde de faiz ödemelerinde de söz konusu üç yılda hedef enflasyonun üzerinde (reel) artışlar öngörülüyor.

Faiz ödemelerinin vergi gelirine oranının 2027’de yüzde 19’a, 2028’de yüzde 18,3’e düşürülmesi hedefleniyor. Bunun için kamu borçlanma gereği ve borçlanma maliyetlerinin azalması, vergi tahsilatında etkinliğin artırılması gerekiyor.